Polat, Zübeyda AkınÇetinkaya, ÜlfetGülpınar, Derya Gül2025-05-042025-05-042024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=E_eEUHQic_C-LvhxNQn1WyTh8doOYHs3gNAJ0rH0OcGyFT6Ie8F9YTcAj0xlCyWDhttps://hdl.handle.net/20.500.12418/34692Microsporidia türleri, çok çeşitli konakları enfekte eden ve dünya çapında sağlık ve ekonomik kayıplara neden olan, mantarlarla ilişkili ökaryotik hücre içi parazitlerdir. Konak hücreleri enfekte etmek için hareketsiz bir spor ve ultra yüksek hızlarda fırlatılan polar tüp adı verilen sıra dışı bir invazyon organeline sahiptir. Birçok Microsporidia türü, insan ve veteriner hekimliğinde etkileri olan ciddi hastalıkların gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Encephalitozoon cuniculi, E. intestinalis ve Enterocytozoon bieneusi başlıca insan patojenleridir. Microsporidia enfeksiyonunun klinik belirtileri, asemptomatik enfeksiyondan ishal, miyozit, keratit ve bronşiti içeren semptomatik enfeksiyonlara kadar değişmektedir. Bal, polen, arı sütü, bal mumu, propolis, arı zehiri gibi bileşenleri içeren arı ürünleri, doğal ve biyolojik aktif bileşenleri sayesinde özellikle antibakteriyel, antienflamatuar ve bağışıklık modüle edici özellikleri nedeniyle birçok hastalık türünü tedavi etmek için tarih boyunca geleneksel tedavi uygulamalarında kullanılmıştır. Son yıllarda, alternatif bir antiparaziter tedavi olarak umut verici doğal biyoaktif madde kaynağı olan arı ürünlerinin, farmakolojik ve kimyasal özelliklerinin araştırılmasına yoğun bir ilgi olmuştur. Bu çalışmada, son yıllarda insan sağlığı açısından önemi artan Microsporidia türlerinden E. intestinalis'e karşı çiçek balı (ÇB), çam balı (ÇMB), kestane balı (KSB), propolis (PROP) ve arı sütünün (AS) etkisi in vitro olarak araştırılmıştır. Araştırmada kullanılan arı ürünlerinin kimyasal bileşenleri farklı yöntemlerle ile analiz edilmiştir. Bal ürünlerinin farklı konsantrasyonlarının, HEK-293 hücreleri üzerindeki sitotoksik potansiyeli XTT yöntemi ile değerlendirildikten sonra sitotoksik olmayan en yüksek üç konsantrasyonun E. intestinalis üzerine in vitro etkisi gerçek zamanlı PCR (qRt-PCR) ve thoma lamı sayım yöntemiyle değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, in vitro modelde ÇB, PROP ve AS'nin E. intestinalis'e karşı güçlü antimicrosporidial etki gösterdiği tespit edilmiştir. Buna karşın, KSB ve ÇMB proliferatif etki göstermiştir. Bu durum, araştırmada kullanılan arı ürünlerinin kimyasal içerikleri ile ilişkilendirilmiştir. Araştırma sürecinde, referans yöntem qRt-PCR olmakla birlikte thoma lamı ile sayım yönteminin birbirine göre avantaj ve dezavantajları olduğu gözlemlenmiş olup, bazı arı ürünleri ve konsantrasyonlarda farklı sonuçlar elde edilmiştir. Arı ürünlerinin E. intestinalis üzerine etkisinin değerlendirildiği bu ilk araştırma sonuçlarına göre, kullanılan arı ürünlerinden özellikle ÇB, PROP ve AS'nin potansiyel tıbbi ve farmasötik özellikleri nedeniyle antimicrosporidial ilaçların geliştirilmesinde alternatif bir seçenek olarak değerlendirilmesi gerektiği kanısındayız. Kesin etki mekanizmalarını aydınlatmak ve arı ürünlerinin preklinik ve klinik ortamlardaki microsporidial aktivitelerini değerlendirmek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.Microsporidia species are eukaryotic intracellular parasites associated with fungi that infect a wide variety of hosts and cause health and economic losses worldwide. They possess an immobilised spore and an unusual invasion organelle, the polar tube, which is launched at ultra-high speeds to infect host cells. Many microsporidian species play an important role in the development of serious diseases with implications for human and veterinary medicine. Encephalitozoon cuniculi, E. intestinalis and Enterocytozoon bieneusi are the most important human pathogens. Clinical signs of microsporidian infection range from asymptomatic to symptomatic, including diarrhoea, myositis, keratitis and bronchitis. Bee products, including components such as honey, pollen, royal jelly, beeswax, propolis, bee venom, have been used in traditional therapeutic practices throughout history for the treatment of many types of diseases, in particular for their antibacterial, anti-inflammatory and immunomodulating properties, thanks to their natural and biologically active components. In recent years, there has been a great interest in studying the pharmacological and chemical properties of bee products, which are a promising source of natural bioactive substances as an alternative antiparasitic treatment. In this study, the in vitro effects of floral honey (FH), pine honey (PH), chestnut honey (CHH), propolis (PROP) and royal jelly (RJ) were investigated against E. intestinalis, one of the microsporidian species that have become increasingly important for human health in recent years. The chemical components of the bee products used in the study were analysed by different methods. After evaluating the cytotoxic potential of different concentrations of honey products on HEK-293 cells using the XTT method, the in vitro effect of the three highest non-cytotoxic concentrations on E. intestinalis was evaluated using real-time PCR (qRt-PCR) and the Thoma slide counting method. In conclusion, FH, PROP and RJ showed strong antimicrosporidial activity against E. intestinalis in the in vitro model. On the other hand, PH and CHH showed a proliferative effect. This was related to the chemical content of the bee products used in the study. During the research process, it was observed that the reference methods qRt-PCR and Thoma slide counting had advantages and disadvantages compared to each other, and different results were obtained for some bee products and concentrations. According to the results of this first study evaluating the effect of bee products on E. intestinalis, we conclude that the bee products used, especially FH, PROP and RJ should be considered as an alternative option in the development of antimicrosporidial drugs due to their potential medicinal and pharmaceutical properties. Further research is needed to elucidate the exact mechanisms of action and to evaluate the microsporidial activity of bee products in preclinical and clinical settings.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessParazitolojiParasitologyDoctoral Thesis1111912216