Taş, Mehtap ErdoğanYekbaş, Hakan2025-06-112025-06-112018978-605-7902-01-6235 sayfahttps://hdl.handle.net/20.500.12418/35931Nazirecilik geleneği divan şiirinin varlığını sürdürdüğü bütün asırlar boyunca devam etmiş ve buna paralel olarak edebiyat tarihimizin önemli kaynakları arasında yer alan, çeşitli dönemlerde rağbet gören şairler ve onların tesir sahalarıyla, dönemin sanat anlayışları ve şiir zevkleri hakkında bilgi veren nazire mecmuaları meydana getirilmiştir. Anadolu’da yazılmış, derleyicisi belli ve elde mevcut bilinen beş nazire mecmuası vardır. Bunlar, Ömer b. Mezîd’in Mecmû’atü’n-nezâ’ir’i, Eğridirli Hacı Kemal’in Câmi’u’n-Nezâ’ir’i, Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’i, Pervane Bey Mecmuası ve Budinli Hisâlî’nin Metâli’u’n-Nezâ’ir’idir. Bilindiği gibi derleyeni belli son nazire mecmuası 17. yüzyılda hazırlanmış olan Budinli Hisâlî’nin nazire mecmuasıdır. Bunun yanı sıra derleyicisi belli olmayan nazire mecmuaları da mevcuttur. Fatih Köksal, Divan Şiirinde Nazire adlı çalışmasında bunlardan altı tanesi hakkında bilgi vermektedir. Bu altı nazire mecmuasının dışında Prof. Dr. Hüseyin Akkaya’nın özel kütüphanesinde 96 varaklık el yazması bir nazire mecmuası bulunmaktadır. Eserin başında derleyene dair herhangi bir bilgi yoktur. Ancak mecmua içerisinde bulunan ‚Nazîre-i ‘Âsımü’l-muharrir‛ başlıklı üç gazelden hareketle mecmuanın derleyicinin Âsım adlı bir şair olduğu anlaşılmaktadır. Âsım’ın mecmua içerisinde bulunan gazellerinin Âsım mahlaslı şairlerin divanlarında yer alan gazellerle ve tezkirelerdeki örneklerle karşılaştırılması neticesinde mecmuanın sahibinin hangi Âsım olduğu bilgisine maalesef ulaşılamamıştır. Bu çalışmada söz konusu mecmua transkripsiyonlu olarak yeni yazıya aktarılmıştır ve yapılan incelemeler bu sayfalara göre hazırlanmıştır. Buna göre eserde 77 şairin toplam 333 manzumesi bulunmaktadır. Bunlardan 330’u gazeldir. Ayrıca kime ait olduğu bilinmeyen 1 rubâ'î ile yine kime ait olduğu bilinmeyen 1 beyit ve Abdullah Vassâf’a ait 2 beyit vardır. Aşağıda önce mecmuanın düzenleyicisi Âsım’ın mecmuada yer alan nazireleri değerlendirilmiş, daha sonra mecmuada gazelleri bulunan şairlerin hayatları kısaca anlatılmıştır. Mecmuanın bir fihristi oluşturulduktan sonra eserde yer alış sıralarına göre gazeller ve onlara söylenen nazireler, bu nazirelerin redifleri, ‚Kafiye ve Redif Tablosu‛ adıyla bir tablo hâlinde verilmiştir. Bunun ardına ‚Nazire Söyleyen ve Kendisine Nazire Söylenen Şairler Tablosu‛ ile ‚En Çok Nazire Söyleyen ve Kendisine En Çok Nazire Söylenen Şairler Tablosu‛ eklenmiştir. Çalışmanın sonunda transkripsiyonlu olarak hazırlanmış mecmua metni bulunmaktadır. Mecmua içerisinde yer alan gazeller; basılmış kitaplarda ve tez olarak hazırlanmış metinlerde yer alan şekilleriyle ve tezkirelerde yer alan örnek şiirlerle karşılaştırılmış ve elde edilen veriler ile mecmua hakkındaki diğer bilgiler ‚Sonuç‛ bölümünde maddeler hâlinde sunulmuştur. Üzerinde çalıştığımız yazma eserin sahibi Prof. Dr. Orhan Bilgin’dir. Kendisi bu yazmayı Prof. Dr. Hüseyin Akkaya’ya hediye etmiş, hocamız da üzerinde çalışmamız için bize vermiştir. Eseri yayımlama izni verdikleri için her iki hocamıza ayrı ayrı teşekkürlerimizi sunarız. Eseri hazırlarken karşılaştığımız sorunların çözülmesi noktasında her daim görüşlerini aldığımız Prof. Dr. Mehmet Arslan’a da ayrıca teşekkür ederiz. Bugüne kadar kaynaklarda varlığından haberdar olunmayan bu nazire mecmuasının alanına katkı sağlaması en büyük temennimizdir. Kasım, 2018 Mehtap Erdoğan Taş Hakan Yekbaştrinfo:eu-repo/semantics/openAccessBookYayın No : 192