Molla Halil'in Kelâmi Görüşleri

Abstract

Molla Halil, XIX. Yüzyılda Siirt bölgesinde yaşamış önemli bilim insanlarından biridir. O, kendisinden önceki âlimler gibi, hocalarından aldığı İslamî Bilimleri kendinden sonraki nesillere aktarmak amacıyla pekçok talebe yetiştirmiş ve çok değerli eserler kaleme almıştır. O’nun, çalışmamıza konu edindiğimiz Te’sîsü kavâidi’l-akâid isimli eseri, O’nun kelâmî görüşlerini ihtiva etmekte ve dolayısıyla bizim tezimizin omurgasını oluşturmaktadır. O, bu eserinde hem Kelam Bilimi’nin temel konuları olan Ulûhiyyet, Nübüvvet ve Semiyât ile ilgili görüşlerini ortaya koymuş ve hem de konu ile ilgili diğer kelamcıların görüşlerine yer vermiştir. Böylece konuya zenginlik kazandırmıştır. Bunu yaparken görüşlerini aklî ve naklî delillerle desteklemiştir. Biz bu çalışmamızda, Molla Halil’in Te’sîsü kavâidi’l-akâid isimli eserini esas alarak ulûhiyyet, nübüvvet ve semiyât konularına dair görüşlerini tespit etmeye çalıştık. Amacımız geçmişin ilim birikimini yeni nesillere tanıtmak ve onların istifadesine sunmaktır. Bu arada geçmişi yüzyıllara dayanan bölgedeki ilim geleneğinin bu gününe de ufuk açmaktır. Ecdat yadigârı böyle kıymetli bir âlimin kelam anlayışını günümüz ilim dünyasına tanıtmak ve özellikle, eskiden olduğu gibi günümüzde de İslami Bilimler’in korunarak yeni nesillerin bu bilgilere göre yetiştirilmesine katkıda bulunmak en büyük dileğimiz olmuştur.

Mullah Halil is one of the important scientists who lived in Siirt region in the 18-19th century. Like the scholars before him, he educated many students and wrote valuable works in order to transfer the Islamic Sciences he received from his teachers to the next generations. His work, Te’sîsü’l-kavâidi’l-akâid, which is the subject of our study, contains his theological opinions and thus forms the backbone of our thesis. In this work, he put forward his views on the fundamental subjects of theology, Uluhiyyah, Nubuwwah and Sam’iyyat and also included the opinions of other theologians on the subject. Thus, the subject has gained wealth. In doing so, he supported his views with rational and transport evidence. In this study, we tried to determine his views on the subjects of Uluhiyyah, Nubuwwah and Sam’iyyat based on his work, Te’sîsü’l-kavâidi’l-akâid. Our aim is to introduce the knowledge of the past to new generations and to present them to their benefit. In the meantime, the history of the region's centuries-long tradition of science tradition in this region is to open a horizon. Today, such a valuable work to introduce to the world of science and especially, as it used to be, today, the Islamic Sciences to protect the new generations according to this information is to contribute.