Çobansaray-Karakaya (Yıldızeli KB-Sivas) arasındaki Orta Anadolu bindirme kuşağının (Kuzey Neotetis Kenedi) tektonostratigrafik ve yapısal özellikleri

Abstract

İnceleme alanı, Orta Anadolu Bindirme Kuşağı ile Sivas Tersiyer Havzasının kuzey kenarı üzerinde yer almaktadır. İnceleme alanındaki kaya birimleri Tersiyer öncesi temel birimler ve Tersiyer birimleri olarak iki bölümde değerlendirilmiştir. Temel birimleri Paleozoyik yaşlı kuvarsit, kalkşist ve mermerden oluşan metamorfikler (Akdağmadeni Litodemi) ve bunu tektonik olarak üzerleyen, ofiyolitik karışık (Tekelidağ Karışığı) oluşturmaktadır. Bu temel üzerine tektonik yönden duraysız bir ortamda oluşan Paleosen yaşlı Kılıçlı olistostromu yer almaktadır. Lütesiyen yaşlı Boğazköy Formasyonu ve bununla yanal/düşey geçişli Pazarcık volkaniti, Kılıçlı olistostromu üzerinde açısal uyumsuzlukla bulunmaktadır. İnceleme alanı ve dışında da geniş alanlarda yüzeyleyen Geç Miyosen-Pliyosen yaşlı karasal çökeller (İncesu Formasyonu) tüm birimleri açısal uyumsuzlukla örtmektedir. Tersiyer öncesi birimlerle Tersiyer birimleri arasında yaklaşık DKD-BGB gidişli kuzeyden güneye doğru gelişmiş 3 ana bindirme fayı ayırtlanmış, bunlar Orta Anadolu Bindirme Kuşağı olarak adlandırılmıştır. Neotetisin kuzey kolunun Geç Kretase’de kapanmaya başlamasıyla bölgede ofiyolitik karışıklar oluşmaya ve yerleşmeye başlamıştır. Geç Miyosen sonrasında da devam eden hareketler, Geç Miyosen-Pliyosen yaşlı karasal kırıntılı çökelleri de etkilemiş ve bunların sınırlarında büyük açılı ters faylar ve geri bindirmelerin gelişiminde etkili olmuştur. Geç Miyosen yaşlı birimlerdeki faylardan elde edilen sınırlı kinematik veriler, K10°B-G10°D doğrultulu sıkıştırmayı göstermekte ve bu sonuç bölgedeki kıvrım eksenlerinin gidişleri ile Orta Anadolu Bindirme Kuşağını oluşturan ana sıkıştırma yönü ile uyumluluk sunmaktadır. Neotektonik dönem süresince bu bölgede gelişen ve gözlenen tektonik yapıların genişlemeli kararkterde değil, aksine Anadolu'nun doğu kısmında neotektonik dönemden bu yana halen K-G yönlü sıkışma tektoniği rejimi devam etmektedir.

The study area is located on the northern border of the Central Anatolian Thrust Belt and the Sivas Tertiary Basin. The rock units in the study area have been divided into two sub-units. These units are Pre-Tertiary and Tertiary units. The basement of study area is constitued by Palaeozoic quartzite, calc-schist and marble (Akdağmadeni Lithodem), which is overlain by Tekelidağ Ophiolitic Melange composed of a number of rock blocks in different size and shape. The Tekelidağ Melange is a dismembered unit of lower Cretaceous ocean floor which is very common units in Turkey, and its emplacement started in Upper Cretaceous. The bottom rocks are overlain by Paleocene age Kılıçlı Olistostrome representing an unstable tectonic environment. Lutetian Boğazköy Formation and Pazarcık Volcanics which have lateral extension with Boğazköy Formation unconformably rest on the Kılıçlı Olistostrome. However, Neogene İncesu Formation covers large areas in and outside the study area as terrestrial sediments, unconformably overlies the above units. In Pre-Tertiary units three thrust faults have been distinguished trending ENE-WSW, They are regarded as part of the Central Anatolian Thrust Belt (CATB), within study area. The emplacement of Tekelidağ Ophiolitic Melange 2 was started in Upper Cretaceous time due to closure of northern branch of Neo-Tethys Ocean. Emplacement of the melange continued after Neogene times and affected the Neogene aged terrestial sediments. Reverse faults and backthrusts were observed in the study area. Although, limited kinematic data for the İncesu Formation shows that the compression direction is N10°W-S10°E in the area and this result is consistent with the fold axes and direction of compressive stress forming the CATB. The existence of tectonic structures and rock units observed and developed in the region during the neotectonic period were not occurred with extensional character, on the contrary, the eastern part of Anatolia has still been undergoing N-S compressional tectonic regime since neotectonic period.