Anlamanın Tarihsel Dönüşümü Işığında Halk Şiirine Okur Odaklı Bir Yaklaşım Denemesi
Citation
TUNÇ EMRAH (2014). Anlamanın Tarihsel Dönüşümü Işığında Halk Şiirine Okur Odaklı Bir Yaklaşım Denemesi. Turkish Studies, 9(3), 1467-1480.Abstract
Edebi metnin taşıdığı anlamsal katmanların çokluğu yahut
bilinen kavramların yeni bağlamlar içerisinde, daha önce hiç
görülmemiş bir şekilde yeniden üretilmeleri okur açısından anlamsal
sahaya ilişkin birtakım problemler doğurur. Bu kapsamda, genel
çerçevede edebi metne ve özelde ise şiire yönelik geliştirilmiş olan
anlama etkinliklerinin günümüzde almış olduğu şekil, postmodernizmin
de etkisiyle büyük oranda okur odaklı bir yapılanmanın ürünü haline
gelmiştir. Anlamın oluşmasında okuru pasif konumdan çıkararak ona
birtakım aktif rollerin verilmesi, sadece metin ve yazarı hakkında
çalışmalarını yoğunlaştıran araştırmacıları zamanla okura yöneltmiştir.
Verici tarafından gönderilen iletiyi alımlayanın ne şekilde algıladığı bir
merak konusu haline gelmiş ve bu merakı gidermeye yönelik çeşitli
çalışma yöntemleri geliştirilmiştir. Bu doğrultuda bu çalışma, tıpkı diğer
edebi metinler gibi anlamsal düzlemini sürekli genişletmeye çalışan ve
böylelikle edebi bir hüviyete sahip olan halk şiirine, alımlama kuramının
verileri eşliğinde bakmayı deneyecektir. Bu anlamda alımlama
kuramının, anlamın oluşması üzerine söyledikleri ile performans
teorinin folklor hadisesinin oluşması üzerine söyledikleri arasındaki
benzerlikler; alımlama kuramından halkbilimi sahasına ve aynı şekilde
halkbiliminden de alımlama kuramına bazı transferler yapabileceğimizi
düşündürmektedir. Okurun kendi tecrübe birikimleri ışığında ve büyük
oranda metnin yönlendirmeleriyle oluşturduğu anlamın, halk şiiri
sahasında da sabit olmadığına ve şiir içindeki çeşitli boşlukların, her
okuyucu tarafından farklı şekillerde doldurulduğuna vurgu yapan bu
çalışma; folklor hadisesinin oluşmasında icracıyla aynı büyüklükte bir
role sahip olan alımlayıcının, içe dönük bir şekilde ve daha geniş bir
perspektiften tasvir edilmesini amaçlamaktadır.