ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN DEĞERLERE YÖNELİK DURUMLARININ BELİRLENMESİ
Abstract
Toplumsal yaşamın var olduğu ve insanların iletişim içinde olduğu günden bu güne birçok olgu,
kavram ve davranış için değer algıları ortaya çıkmıştır. Bu değerlerin bir kısmı evrensel olarak
kabul edilen özelliklere sahipken bir kısmı ise toplumlara özgü özelliklere sahip bulunmaktadır.
Değerler bir insanın hayatını anlamlı kılan yaşam biçimi, inançları, algılarının yöneliş biçimi,
ilişki ve iletişimlerini belirleyen kalıp vb. birçok alanda etkiye sahiptir. Bir toplumun sahip
olduğu değerler onun geçmişten günümüze uzanan hikâyesinin yansımasıdır. Kendi içinde
şekillenerek nesilden nesile geçmektedir. Zaman içinde bir takım değişimlere uğrasa da ana
hatlarıyla her zaman toplumun özüne ilişkin bilgi taşıyıcısıdır. Bir toplumun üyeleri ortak
değerlere sahip olduğu için yaşanılan olayları aynı şekilde algılama ve değerlendirme becerisine
sahiptir. Değerler toplumsal bütünleşmeyi, birlik ve beraberlik duygusunu toplumsal sürekliliği
sağlamaktadır. Bu anlamda toplumsal bütünleştiriciliği bulunmaktadır. Eğitim sistemlerinde de
toplumun sahip olduğu değerler yeni yetişen nesillere aktarılmaktadır. Bunun için farklı
derslerde doğrudan değer konu olarak veya bir konunun içine yedirilmiş ögeler olarak
verilmektedir. Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin değerlere sahip olma düzeylerinin tespiti
ve farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu 5,
6, 7 ve 8. sınıfa devam eden ortaokul öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma verileri Çetin ve
Coşkun (2017) tarafından geliştirilen “Ortaokul Öğrencileri İçin Değerler Ölçeği” kullanılarak
elde edilmiştir. 30 maddeden oluşan ölçek üç faktörlü bir yapıdadır. Ölçek geliştirme
çalışmasında güvenirlik .85 bu çalışmada ise .79 olarak hesaplanmıştır. Veriler gönüllü katılıma
riayet edilerek toplanmıştır. Verilerin analizinde betimleyici istatistikler, Kolmogorov-Smirnov
normallik testi, bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi (Oneway ANOVA), Tukey
analizi ve Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularında öğrencilerin
değerlere ilişkin puan ortalamalarının sınıf düzeyi, anne ve baba eğitim düzeyi değişkenlerine
göre anlamlı olarak farklılaştığı (p<.05); cinsiyet değişkenine göre ise farklılaşmadığı
belirlenmiştir (p>.05).