Oylum Höyük kazılarında ele geçen bir grup orta tunç çağı yapı adak eşyası

Abstract

Oylum Höyük’de 2007-2009 yılları arasında, höyüğün kuzeybatı yükseltisi üzerinde yer alan J22 Plankaresi’nde sürdürülen kazılar, Orta Tunç Çağı yapı adakları ile ilgili yeni bilgiler ortaya koymaktadır. Yapı adak eşyaları, iki evreli bir yapının temeli ve tabanı altına yerleştirilmiştir. Seramik malzemeye göre yapının her iki evresi de Orta Tunç Çağı II'ye tarihlenmektedir. Erken evre yapısında bakır bir balta ve bronz bir tanrı heykelciği, geç evre yapısında ise alt kısmı çivi biçimli bronzdan bir tanrı çifti heykelciği ele geçmiştir. Düşünce olarak yapının tabanı ya da temeline yerleştirilen adak eşyaları, yapının korunması için tanrılara yapılan bir sunudur. Müzelerde ve özel koleksiyonlarda çok sayıda bronz yapı adak heykelciği bulunmakla birlikte, büyük bir çoğunluğu bilimsel kazılarda ele geçmemiştir. Az sayıdaki buluntu merkezi, adak heykelciklerinin Kuzey Suriye ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Orta Fırat Bölgesi’nin batısında kalan kesimi ile Doğu Akdeniz Bölgesi’nde, M.Ö. 3. binin sonlarında başlayan bir geleneği temsil ettiği ve M.Ö. 2. binin ortalarına kadar kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bu gelenek, Mezopotamya’dan kuzeye ve batıya yayılmış gibi görünmektedir. Oylum heykelciklerinde görülen kolların dirsekten kırılarak ileriye doğru uzatılması ve hareketsiz duruş pozisyonu, OTÇ’nda Kuzey Suriye’de ve Doğu Akdeniz’de yaygın görülen bir tasvir biçimidir. Kolların dirsekten kırılarak yere paralel ileriye doğru uzatılması, M.Ö. 2. binin ilk yarısı için önemli bir tarihlendirme kriteridir.

The excavations in square J 22 located on the northwest elevation of Oylum Höyük between 2007-2009 seasons reveal new information about Middle Bronze Age foundation offerings. These were placed under the foundation and under the floors of a building which has two building phases which are dated to Middle Bronze Age II according to ceramic material. In the early stage of the building a copper axe and a bronze figurine of god, in the later stage of building the bronze statuette of a divine pair with nail-shaped extension at the bottom have been uncovered. The placing of the objects under the foundation or the floors^of the house as offerings dedicated to the gods probably reflects a protective measure for the buildings. Numerous museums and private collections have bronze foundation figurines in their inventory. Most of the figurines, however, have not been uncovered at the scientific excavations. A few find centers reveal that the foundation figurines represent a tradition which probably started at the end of the third millennium and continued until the middle of the second millennium B.C in the Levant and western part of the Middle Euphrates region in North Syria and Southeast Turkey. It seems that this tradition spread from Mesopotamia to the north and west. Stagnant standing position of Oylum Höyük bronze figurines with stretched out forearms bent at the elbow are common depictions in the Middle Bronze Age in North Syria and Levant. Extended forearms parallel to ground by bending at the elbow are important dating criteria for the first half of the second millennium B.C.