OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA HARİCİYE NEZARETİ’NİN KURULUŞU VE DIŞ POLİTİKANIN KURUMSALLAŞMASI

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 1836’da kurulan Hariciye Nezareti vasıtasıyla Osmanlı dış siyasetininnasıl kurusallaştığını izah etmektir. Bu çerçevede ilk olarak, klasik dönemden Hariciye Nezareti’nin kuruluşuna değin yürütülen dış politika ve diplomasi üzerinde durulmuştur. Ardından Hariciye Nezareti’nin kuruluşunusağlayan; sürekli elçilik faaliyetlerinin başlatılması, Tercüme Odası’nın kurulması, artan diplomatik meseleler ve çağdaş diplomatik usuller karşısında reisülküttabın yetersiz kalması gibi faktörler ele alınmıştır. Akabinde ise, dış politikanın kurumsallaşmasını sağlayan;HâriciyeMüsteşârlığı, Hâriciyye Mektûbî Kalemi, Tahrîrât-ı Hâriciyye Müdürülüğü, Hâriciyye Teşrifâtçılığı ve Tâbiiyet Kalemi gibi birimlerin oluşum ve gelişimleriyle ilgili çalışmalardan bahsedilmiştir. Netice olarak, Hariciye Nezareti’nin kurulması ve kurumsallaşması ile dış politikayı yönetecek bürokratik çevreninoluştuğu görülmektedir.

The aim of this article is to explain how the Ottoman foreign policy was institutionalized with the foundation of Foreign Ministry in 1836. In this framework, first it has been examined the foreign policy and diplomacy till which is from the classical age to the foundation of Foreign Ministry. After that, it has been handled the factors which are the installation of permanent diplomatic activities, the foundation of Translation Office, insufficiency of Reisülküttapin the face of increasing diplomatic matters and modern diplomatic methods. Following, it has been mentioned the reforms providing the institutionalision of foreign policy such as Hâriciyye Müsteşârlığı, Hâriciyye MektûbîKalemi, Tahrîrât-I Hâriciyye Müdürlüğü, Hâriciyye Teşrifâtçılığıand Tâbiiyet Kalemi. As a result, it has been seen that the bureaucratic environment which administer the Ottoman foreign policy by the foundation and institutionalization of the Foreign Ministery