İpekyolu çevresinde enerji ekonomilerinin yükselişi ve enerji üzerindeki rekabet: Potansiyel, stratejiler ve yeni büyük oyun

Abstract

Bu çalışma, İpekyolu çevresindeki ekonomilerin enerji temelli ekonomik güçlerinin boyutlarını belirlemekte ve enerji kaynaklı ekonomik güç mücadelesinin analizini yapmaktadır. İpekyolu ekonomileri, dünyadaki doğal gaz kaynaklarının yaklaşık %54’üne ve petrol kaynaklarının %31’ine sahiptir. 2000’li yıllardan sonra petrol ve doğal gaz fiyatlarının artmasıyla birlikte İpekyolu ülkelerinin ekonomik gelişimleri hızlanmıştır. Özellikle Rusya, Azerbaycan ve Kazakistan gibi ülkelerin ekonomik büyümesi ile petrol fiyatları arasında istatistiksel bir ilişki vardır. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra, küresel enerji rekabeti İpekyolu çevresinde yoğunlaşmaktadır. Bu tarihi büyük oyunun yeni biçimidir. Rusya enerji piyasalarında etkinliğini artırmak için, Orta Asya’daki enerji kaynaklarını kendisine bağlamak istemektedir. Buna karşılık Çin ve Hindistan ekonomilerinin artan enerji talebi nedeniyle, Orta Asya ekonomilerinden kaynaklanan enerji akımlarının yönü değişmektedir. Ayrıca, AB’nin enerji ihtiyacının ve güvenliğinin sağlanmasına yönelik çabaları, Türkiye’nin enerji ekonomisinde bir terminal olarak önemini artırmaktadır. Analizin sonucunda, İpekyolu ekonomilerinin enerji temelli yükselişinin devam etmekte olduğu ve iktisadi rekabetin yoğunlaştığı ortaya çıkmaktadır.

This study determines the dimensions of energy-based economic powers throughout the Silk Road and analyses energy-related power struggle. The economies of Silk Road have roughly 54% of natural gases and 31% of oil resources in the world. After the 2000’s, the economic development of the nations in the region has accelerated with rise of natural gas and oil prices. Especially, there is statistical relation between the economic growth of countries such as Russia, Azerbaijan and Kazakhstan and the prices of natural gas and oil. After the post-Soviet collapse, the competitiveness of global energy market has concentrated on the periphery of the Silk Road. This is the new form of the historical ‘great game’. In order to increase its influence in the global energy markets, Russia wants to establish control over energy resources of the Central Asia. Because of the rising energy demand of the economies of China and India, the direction of flows of energy resources stemming from the Central Asian countries has changed. The efforts of European Union aimed at meeting energy demand and ensuring energy security has increased the importance of Turkey as an energy terminal. The study concludes that the rising of the Silk Road economies based on energy continues and the economic competition on energy sources intensifies.