Modern Toplumun Çöküşü: Michael Haneke Sinemasını Oluşturan Öğeler Üzerine Bir Deneme

Abstract

1942 Berlin doğumlu Avusturya asıllı film yönetmeni Michael Haneke, sinemayı salt bir eğlence aracı olarak görmeyen, onun özünde var olan sanatsal anlatım biçimini ortaya çıkaran ender yönetmenlerden biridir. Yönetmenlik kariyerine televizyonla başlayıp daha sonra sinemaya geçen Haneke’nin filmografisi şu ana kadar on iki filmden oluşmaktadır. Haneke sinemasını ayrıksı kılan en önemli özellik, yönetmenin kendine ait görsel üslûbuyla modernizm sonrası toplumun çürümüşlüğüne dair düşüncelerini gösterge ve metaforlar aracılığıyla izleyicisiyle paylaşmasıdır. Rahatsız edici ve sert bir üslûba sahip yönetmenin filmlerindeki ana temalar; iletişimsizlik, ırkçılık, şiddet, şiddetin normalleşmesi, medya manipülasyonu ve medyanın toplum üzerindeki etkileri olarak sıralanabilir. Bu çalışmada, Haneke sinemasının anlatı dilini oluşturan gösterge ve metaforlar, söylem analizi yöntemiyle çözümlenerek yönetmenin sinemasına dair farklı bir bakış açısı oluşturulmaya çalışılmıştır. Çalışma örneklemi olarak yönetmenin “Yedinci Kıta”, “Benny’nin Videosu” ve “Ölümcül Oyunlar” filmleri seçilmiştir. Filmlerdeki ana tema, iletişim araçlarının şiddeti normalleştirmesi üzerinden yapılan bireysellik ve burjuva eleştirisidir. Metaforları kesin bir dil ile anlamlandırmaya çalışmak onları sadece, varoluşlarına borçlu oldukları hayal gücünden mahrum bırakmak anlamına gelir. Bu araştırmadaki çözümlemeler ve varılan sonuçlar, yazarın kendi hayal gücünün ve dağarcığının bir bileşkesidir. Sonuç olarak sanatı anlamlandırma süreci herkes için farklıdır. Bu çalışmada da Michael Haneke’ye bir saygı beyanında bu yaklaşımdan ırağa düşülmemiştir.

Austrian movie director Michael Haneke who was born in Berlin 1942, is one of the exceptional directors who does not see cinema as a mere means of entertainment and revealing the artistic expression that exists at it’s core. Haneke's directorial film career began with television and then went on to the cinema. The movie filmography of Haneke consists of twelve films so far. The most distinctive feature of Haneke's cinema is that the director shares his views on the corruption of post-modernist society with his visual style through indicators and metaphors with his audience. The main themes in the director's films, which have an uncomfortable and harsh style are lack of communication, racism, violence, normalization of violence, media manipulation, and the effects of the media on society. In this study, the indicators and metaphors that constitute the narrative language of the Haneke cinema were solved by the method of discourse analysis and tried to create a different perspective on the cinema of the director. The films "The Seventh Continent", "Benny's Video" and "Funny Games" were selected as the study sample. The main themes in these films are individualism and bourgeois criticism based on the normalization of violence in the means of communication. Trying to make sense of metaphors with a definite language simply means depriving them of the imagination they owe to their existence. The solutions and the conclusions reached in this research are a combination of the author’s own imagination and the repertoire. As a result, the process of making sense of art is different for everyone. This work covers these aspects in the sense of respect for Michael Haneke.