ÂŞIK REYHÂNÎ TÜRKÜLERİNİN MAKÂM, USÛL VE VEZİN YÖNÜNDEN ANALİZİ

Abstract

Âşık Yaşar Reynânî, âşıklık geleneğini başarıyla devam ettirmiş, yurt içinde ve yurt dışında birçok yerde düzenlenen fasıl ve yarışmalarda üstün başarılar elde etmiş, 20. yüzyılın önde gelen âşıklarından birisidir. Başarılarla dolu bir geçmişe sahip olan Âşık Reyhânî' ye ait türkülerin çok boyutlu içerik analizinin yapılması ve bu sayede söz konusu âşığın müziksel kimliği hakkında bilgilere ulaşılması bu araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, çeşitli ses kayıtlarından dinleyerek notaya aldığımız 47 adet eser incelenmiş; her eser, usûl, vezin ve ses genişliği bakımından analiz edilmiş, bu eserler içerisinde ses genişliği 7 ses ve daha fazla olan 13 türkünün makâmsal analizi de yapılmıştır. Makâmsal analiz yapılırken türkünün hangi makam dizisinde olduğunu belirtmekle yetinilmemiş; özellikle seyir karakteri ve güçlü perde olgularının üzerinde durulmuştur. Araştırmanın kuramsal bölümünü oluşturmak için söz konusu aşığa ait ses kayıtlarının yanı sıra literatür taraması da yapılmıştır. Yapılan araştırmalar neticesinde; Âşık Reyhânî'nin hayatı, sanatı ve eserleri hakkında bilgilere ulaşılmış, bunlardan da kısaca bahsedilmiştir. Verilerin toplanması aşamasında betimsel araştırma yöntemlerinden "tarama tekniği" kullanılmış, toplanan verilerin analizi, içerik analizi tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Bulgular, tablolar eşliğinde sunularak yorumlanmış, bu sayede belirli sonuçlara ulaşılmıştır. Özellikle makamsal analiz sonuçları, Klasik Türk Müziği ve Türk Halk Müziği'nin farklılıklarından ziyade benzerliklerine dikkat çekmek adına önem arz etmektedir.

Ashik Reyhani is one of the prominent ashiks of the 20th Century, who helped in the successful maintenance of the tradition of ashiks and who achieved outstanding success in contest and performances held both in Turkey and abroad. Obtaining information on the musical identity of Ashik Reyhani, who had a past full of success stories, by means of conducting multidimensional content analysis on the his compositions constitutes the primary purpose of the present study. In line with this purpose a total of 47 compositions listened from records and put into notation by the researcher were examined, each of them were analyzed in terms of usul, meter and the range of pitches used, and 13 of them, which were determined to have a range of 7 or more pitches, were further subjected to maqamic analysis. During the maqam analysis, not only the maqam scale of each composition was determined, but further emphasize was also placed on the movement characteristics and dominant pitch of each composition. In order to establish the theoretical part of the study, the related literature was reviewed as well as the analyses conducted on the records of the Ashik. In consequence of the conducted research detailed information on Ashik Reyhani's life, his art and works were obtained, which are briefly mentioned in the study. In data collection process, "scanning technique" among descriptive research methods was employed and the analysis of the collected data was made through the technique of content analysis. Findings were presented in tables, with the interpretation of which the conclusions were made. The results of the maqam analysis are considered to be important particularly because they draw attention to the similarities between Classical Turkish Music and Turkish Folk Music, rather than pointing out the differences