Ebû Hayyân el-Endelüsî'nin Kitâbu'l-İdrâk li-lisâni'l-Etrâk Adlı Eserinin Dilbilim Açısından İncelenmesi

Abstract

Memlükler, Mısır'da uzun bir süre hüküm sürmüş ve bir devrinde de Kıpçak Türkleri orada yönetimde nüfuz sahibi olmuştur. Bu dönemde Türk idarecilerin Arapçayı iyi bilememeleri, sarayda Türkçe konuşulması ve ayrıca Türk idarecilerine daha yakın olma düşüncesi Türkçeyi öğrenmeye karşı bir ilgi meydana getirmiştir. Bu ilginin farkına varan o devrin meşhur âlimlerinden birisi de Ebû Hayyân el-Endelüsî'dir (ö. 745/1344). Ebû Hayyân özellikle Fahreddîn Divriğî'den Türkçe öğrenerek ve daha önce yazılan eserleri de tetkik ederek Kitâbu'l-İdrâk li lisâni'l-Etrâk'ı telif etmiştir. Bu kitap mukaddime, sözlük ve gramerden oluş- maktadır. Biz de bu çalışmamızda Kitâbu'l-İdrâk'i önce içerik açısından tanıtmayı ve daha sonra dilbilim dallarından sözlük bilim açısından incelemeyi hedefledik.

Mamluks reigned in Egypt a long time is an era of Kipchak Turks that have influence management, and Kipchak Turks has been influential in a period in the administration there. During this period, that Turkish rulers do not know Arabic language well, Turkish language is spoken in the palace and also idea of being closer to Turkish manager screated an interest in learning. One of the famous scholars realizing that interest is Ab? ?ayy?n al-Andalus?. Ab? ?ayy?n by learning Turkish language especially from Fakhr al-d?n Divrigi and analysing lisâni'l-Etrâk'ı telif etmiştir. Bu kitap mukaddime, sözlük ve gramerden oluşmaktadır. Biz de bu çalışmamızda Kitâbu'l-İdrâk'i önce içerik açısından tanıtmayı ve daha sonra dilbilim dallarından sözlük bilim açısından incelemeyi hedefledik. written previously works, wrote Kit?b alIdr?k li-lis?n al-Atr?k. This book has consisted of introduction, vocabulary and grammar section. We also aimed in our study to examine Kit?b al-Idr?k in terms of content and than in terms of lexicography of the linguistic branch.