Şeyh Hâlid Efendi’nin Divan’ında İnsan-ı Kâmil Düşüncesi

Abstract

Mutasavvıf bir şair olarak Şeyh Hâlid'in muhatabı insandır. O insanın kemalini gaye edinmiş ve irfan mektebinde insanlık öğretisi ortaya koymuş bir sûfîdir. İnsanın sadece maddi yapısıyla ele alındığı asrımız öncesinde o, insanı madde ve mana, dünya ve ahiret, fert ve toplum, beden ve ruh cihetleriyle ele alıp bütüncül yaklaşmış bir gönül eridir. Makalede Şeyh Hâlid Efendi'nin varlık felsefesini ve varlıklar mertebesinde insanın konumuna bakışını ele almak istiyorum. Kâmil insanın arayışı içerisinde olan Şeyh Hâlid Efendi, insanın süflî duygulardan sıyrı- lıp fıtratına yolculuk yapmasını istemektedir. Küntü kenzen sırrına ermek için insanın safiyet kazanmasını önermektedir. Bir sûfî şair olarak insanın kemal kazanabilmesi için seyr u sülûk eğitimini gerçekleştirmesini, tasavvufî ahlaka bürünmesini, irfanî kimliğe sahip olmasını ve aşk estetiği kazanmasını önemsemektedir.

Sheikh Halid Sufi, as a Sufi poet, addresses human being as the main subject of his sufist dicourse. He is an important figure of our recent history as he primarily adopted the goal of human perfection and revealed a doctrine of humanity in the school of knowledge. In advance of our current century, when human is seen just in physical respect, he lived as a man of heart who handled human being with an integrated approach within the aspects of matter and spirituality, the world and the hereafter, individual and community, body and soul. In this communiqué, I will discuss Sheikh Halid Effendi’s ontology Efendi, insanın süflî duygulardan sıyrılıp fıtratına yolculuk yapmasını istemektedir. Küntü kenzen sırrına ermek için insanın safiyet kazanmasını önermektedir. Bir sûfî şair olarak insanın kemal kazanabilmesi için seyr u sülûk eğitimini gerçekleştirmesini, tasavvufî ahlaka bürünmesini, irfanî kimliğe sahip olmasını ve aşk estetiği kazanmasını önemsemektedir. and his point of view on the place of human being in the realm of existence. He seeks human perfection and wishes people to free themselves of shabby desires and regain their disposition. He recommends people to achieve purity in order to reach the rank of being a mirror to God’s reflections. As a Sufi poet, he attaches importance to carrying out the education of divine journey, wrapping up in mystical ethics, having the identity of wisdom and gaining the aesthetics of love so as to reach the perfection.