Yazar "Arslan, Nurhan" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    Sivas ilçelerinde bulunan tescilli camilerin ahşap ve kalem işleri tezyinatının değerlendirilmesi (Akıncılar-Altınyayla-Gemerek-GürünKangal-Şarkışla-Ulaş-Yıldızeli)
    (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, 2024) Arslan, Nurhan; Kemikli Temur, Bera
    Sanat, inançları, manevi değerleri ve dinî kavramları somut bir biçimde ifade etme aracı olarak kullanılmıştır. Çeşitli coğrafî, sosyal ve ekonomik koşullar altında geliştirilen yapılar bu bağlamda zengin bezemelerle süslenerek kültürel ifadelerine katkıda bulunmuştur. Camiler, bu yapılar içerisinde, inşa edildikleri toplumların dinî ve sanatsal kimliklerini yansıtma konusunda öncülük eden önemli mimari örnekler olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmanın konusu Vakıflar İl Müdürlüğü tarafından tescillenmiş on beş caminin ahşap ve kalem işi bezemelerinin belgelenip değerlendirilmesidir. Yapılar inşa tarihleri belli olanlar dikkate alındığında 1522-1900 yılları arasında dağılış göstermektedir. Bu camiler tek üniteli, üç sahınlı, çoğunlukla vurgunun mihrap önündeki tavanı üzerinde yapılan ve bezeme alanları ahşap ve kalem işleriyle bezeli yapılardır. Camilerin ahşap ve kalem işi bezemelerinde geometrik ve bitkisel motiflerle kullanılmıştır. Geleneksel motiflerden hatai, yaprak ve natüralist çiçekler yanında barok ve rokoko etkisiyle perdeler, fiyonklar, madalyonlar, lambalar, sehpa, vazo ve duvar resimleri de görülmektedir. Klasik kompozisyon kuralları yanında tamamen bağımsız serbest kompozisyon kurguları da mevcuttur. Kompozisyonlarda mavi, kırmızı, yeşil, turuncu, kahverengi, sarı vb. canlı renkler tercih edilmiştir. Bezemelerde uygulanan kompozisyonlar dikkate alındığında bezemelerin çoğunluğunun motif ve kompozisyon bilgisine sahip sanatkârların ellerinden çıktığı anlaşılmaktadır. Ahşap ve kalem işi bezemeler yapıların minber, vaaz kürsüsü, mihrap, taşıyıcılar ve harim örtüsü üzerinde yoğunluk göstermektedir. Ahşap ve kalem işi bezemeler harim içerisindeki diğer bezemeler ile uyum içerisindedir. Yapı üzerleri kubbe ve ahşap örtülüdür. Ahşap örtü genellikle çıtalı düz tavan ve tekne tavan şeklindedir. Ahşap tavanlar kalem işi bezemeler yanında aplike tavan göbekleri ile bezenmiştir. Aplike tavan göbekleri farklı yapılarda olsalar da uygulama ve kompozisyon bakımından benzer özellikler göstermektedir. Burada banilerin beğenisiyle sanatkârların maharetleri öne çıkmaktadır. Yapılarda kalem işi bezemeler yanında yazı da etkin şekilde kullanılmıştır. Yazı, harim içerisinde kubbe, minber, mihrap, vaaz kürsüsü ve duvarlar üzerinde bulunmakla birlikte, dış cephede kitabelerde görülür. Yapıların çoğunluğunun banisi ve sanatçısı bilinmemektedir. Çoğu yapının inşa ya da onarım kitabesi bulunmaktadır. Nihai olarak yapılan bu çalışma, kültürel mirasımızın gelecek nesillere taşıyıcısı bu on beş yapının bezeme özellikleri kayıt altına alınıp değerlendirilmiştir.