Yazar "Sezikli, Ubeydullah" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 3 / 3
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Abdülkâdir-i Merâgî’nin Günümüze Ulaşamayan Eserleri(İstanbul Üniversitesi, Eylül 2023) HÜSEYNİ, Seyid Muhammed Taki; Sezikli, UbeydullahTarih boyunca ilmî değeri yüksek birçok kıymetli kitap veya eser kaybolmuştur. Bunların bir kısmı da mûsikî ilmine aittir. Bu eserler bazen koleksiyonerlerin raflarında gizlenmiştir. Kütüphanelerde bulunan önemli eserler de savaşlar ve sair sebeplerle başka ülkelerin kütüphanelerine intikal ettirilmiş ve gün yüzüne çıkartılmamıştır. Tüm bunların sonucunda ilim dünyası özellikle bu tür tek nüsha olan eserlerden yararlanma imkânını kaybetmiştir. Kaybolan bazı eserlerin isimlerini, müelliflerinin elimizde bulunan diğer eserlerinden ya da eser kaybolmadan önce bu eserleri kullanan diğer müelliflerden öğrenmekteyiz. Kaybolan kitaplarla ilgili buralarda verilen bilgiler bize bu eserleri araştırma ve bilim dünyasını bu eserlerin varlığından haberdar etme fırsatını tanımaktadır. Bu makalede mûsikî nazariyatı açısından önemli eserler kaleme alan Abdülkâdir-i Merâgî’nin (ö. 838/1435) elimizde bulunan Câmi‘u’l-elhân, Makâsıdü’l-elhân ve Şerh-i Edvâr isimli eserlerinde, şu an elimizde olmayan Kenzü’l-elhân, Risâle der-Istıhâb-ı Gayr-i Ma‘hûd ve Kitâb-ı Lahniyye hakkında verilen bilgiler mukayeseli olarak ele alınmıştır. Bunlardan, Kenzü’l-elhân, Merâgî’nin kayıp eseri olarak bilinmekte fakat Risâle der Istıhâb-ı Gayr-i Ma‘hûd ve Kitâb-ı Lahniyye ilim dünyası tarafından bilinmemektedir. Makalede bu eserler hakkında bulunabilen tüm bilgiler müellifin diğer eserlerindeki bilgilerle birleştirilerek verilmiştir.Öğe Nüsha Tahrifi: Sultan II. Murad’a İthâf Edilen Abdülkâdir-i Merâgî’nin “Makâsidü’l-elhân” Adlı Eseri Üzerine Bir İnceleme(Mehmet ŞAHİN, 2024) Hüseyni, Seyid Muhammed Taki; Sezikli, UbeydullahEl yazması eserler, birçok araştırma alanında vazgeçilmez bir kaynak işlevi görmekle birlikte, içerdiği bilgilerin doğruluğu, tahkik ve tetkik süreçleriyle teyit edilmelidir. Hem müelliflerin hem de müstensihlerin farklı nüshalarını oluşturduğu el yazmalarında insani hata olasılığı her zaman mevcuttur; bu hatalar bazen sehven, bazen de bilinçli tahrifler ve tashifler yoluyla kayıtlara geçmiştir. Müstensihlerin yeterli bilgiye sahip olmamaları, kaynak metnin zor okunabilirliği veya dikkatsizlik gibi nedenlerle ortaya çıkan sehven hataların yanı sıra, mezhepsel, siyasi ya da kişisel çıkarlar doğrultusunda yapılan bilinçli tahrifler de bulunmaktadır. Bu tür hatalı bilgiler, araştırmaların güvenilirliğini zayıflatma riski taşır. Kur'ân-ı Kerîm’de (Nisâ Suresi’nin 46. âyeti ve Bakara Suresi’nin 75. âyeti) tahrif ve tashif konusuna değinilmesi ve Ebû Abdillâh Hamza el-İsfahânî, Ebû Ahmed el-Askerî, Ebu'l-Feth el-Belatî ve Salâhuddîn es-Safedî gibi çeşitli âlimler tarafından bu konuda eserler kaleme alınmış olması, tarih boyunca tahrif ve tashif meselelerine duyulan ilginin derinliğini ortaya koymaktadır. Özellikle İslam tarihi ve İslam mûsikîsi alanında tahriflerin etkisi gözlemlenebilir. İslam klasik mûsikî literatürünün 14. ve 15. yüzyıllardaki en önemli şahsiyetlerinden biri olan Hâce Abdülkâdir-i Merâgî'nin torunu Mahmud b. Abdülaziz-i Merâgî’nin Makâsidü’l-edvâr adlı eserinin, Sultan II. Bayezid, I. Selim ve I. Süleyman’a ithaf edilen farklı nüshalarının bulunması, eserin çeşitli amaçlarla yeniden düzenlendiğini gösteren dikkate değer bir örnek olarak zikredilebilir. Benzer bir durum, Abdülkâdir-i Merâgî’nin Makâsidü’l-elhân adlı eseri için de geçerlidir. Abdülkâdir-i Merâgî’nin müzik nazariyatı alanındaki günümüze ulaşan ilk eseri, 816 (1413) yılında tamamladığı Câmi’l-elhân adlı eseridir. Abdülkâdir-i Merâgî, başlangıçta bu eseri iki oğlu Nûreddîn Abdurrahman ve Nizâmüddîn Abdürrahîm için kaleme almış, ancak daha sonra eserini gözden geçirip temiz bir nüshasını hazırlayarak Timurlu Sultanı Şâhruh’a sunmuştur. Bu eserden kısa bir süre sonra, 821 (1418) yılında Makâsidü’l-elhân adlı ikinci eserini tamamlamıştır. Merâgî, bu eserin telifinden sonra, eserini yine Sultan Şâhruh’a sunmak düşüncesiyle aynı yılda tekrar gözden geçirmiş ve ona yönelik büyük övgülerle eseri yeniden istinsah etmiştir. Ardından 826 (1423) yılında, Şâhruh’a sunmak üzere temize çekilmiş bir nüsha hazırlamıştır. Merâgî’nin Makâsidü’l-elhân eserinin 838’de (1435) istinsah edilen ve Topkapı Sarayı Kütüphanesi'nde (Revan, nr. 1726) muhafaza edilen nüshasında, eserin önceki nüshalarda Sultan Şahruh’a ithaf edilen hali, torunu Mahmud’un Makâsidü’l-edvâr adlı eserinin nüshalarında olduğu gibi, bu kez Sultan II. Murad’a sunulmuştur. Sultan II. Murad adına yazılan bu nüsha, zamanla diğer nüshalara da kaynaklık etmiştir. Böylece, bazı araştırmacılar tarafından Makâsidü’l-elhân’ın bu nüshasına dayanarak Abdülkâdir-i Merâgî’nin Osmanlı topraklarına geldiği ve eserini Sultan II. Murad’a sunduğu kabullenmiş ve bu bilgi musiki literatüründe yerini almıştır. Bu makalede, el yazması eserlerin sehven veya kasıtlı olarak tahrif ve tashife uğraması sonucunda yanlış bilgilerin ortaya çıkma süreçleri incelenmekte; ardından Abdülkâdir-i Merâgî’nin Celâyirli ve Timurlu sarayları ile ilişkileri ele alınmaktadır. Bu bağlamda, Abdülkâdir-i Merâgî’nin hükümdarlar ve şehzadeler için musikinin amelî ve nazarî boyutlarında ithafen bestelediği ve kaleme aldığı musiki nazariyatına dair eserlerinden söz edilmektedir. Abdülkâdir-i Merâgî’nin telif ve sunum süreci ile bu süreçte uyguladığı yöntem ele alındıktan sonra, onun 826 (1423) yılında kendi eliyle istinsah ettiği Makâsidü’l-elhân nüshası ile Sultan II. Murad için 838 (1435) yılında istinsah edilen ve bugün Topkapı Sarayı Kütüphanesi'nde bulunan nüshalar analiz edilerek eserdeki tahriflerin niteliği tartışılacaktır. Makalenin sonunda, Abdülkâdir-i Merâgî’nin oğulları bağlamında, bu tür tahriflerin muhtemel fail(ler)ine dair değerlendirmelere yer verilecektir.Öğe The Extant Unreached Works of Abd al-Qadir Maraghi to Our Time(Istanbul University Press, 2023) Sezikli, Ubeydullah; Hüseyni, Seyid Muhammed TakiSome historically lost literature pertains to musical knowledge. Numerous such texts are no longer extant because private collectors sometimes stored significant original manuscripts on their shelves. In addition, texts were housed in libraries and transferred to overseas libraries during wars, never to be discovered again. Consequently, scientific disciplines could not benefit from such single-copy texts. We know the titles of some forgotten works through references to them in other works by their authors. We also know citations made to them before disappearance. We can utilize the information obtained about lost manuscripts from the extant literature to research such lost works and notify scholars about their existence. Abd al-Qadir Maraghi wrote the most important extant texts on musical theory: for example, Câmi'u'l-elhân (Jâmi? al-alhân), Makâsidu'lelhân (MaqâSid al-alhân), and Şerh-i Edvâr (Sharh al-Adwâr, a commentary on safî al-Dîn al-Urmawî's Kitâb al-Adwâr). These texts are still found in libraries and offer information about Maraghi's lost works, including Kenzü'lelhân, Risâle der Istıhâb-ı Gayr-i Ma'hûd, and Kitâb-ı Lahniyye. The present article attends comparatively to such information. Kenzü'l-elhân (Qanz al-alhân) is known as a lost text attributed to Maraghi. However, the scientific community is not even aware of the existence of Maraghi's other lost works, Risâle der Istıhâb-ı Gayr-i Ma'hûd and Kitâb-ı Lahniyye. This paper combines all available information on these works with evidence obtained from other texts by Maraghi. © 2023 The Author(s).
