Investigation of High School Students’ Analytical Thinking Levels in terms of Various Variables

The aim of this study is to determine the analytical thinking levels of high school students and whether these levels differ significantly in terms of gender, grade level, high school type, grade point average, mother’s education level and father’s education level variables. In this study, in which quantitative research method was used, relational survey model was preferred. The sample of the research consists of 417 students studying in the 9th, 10th, 11th and 12th grades in high schools affiliated with the Ministry of National Education in the Central district of Tokat province in the 2022-2023 academic year. “Analytical Thinking Scale for High School Students (ATSHSS)” developed by Ocak and Park (2019) was used to obtain research data. In the analysis of data; descriptive statistics, independent samples t test and one-way analysis of variance (ANOVA), Welch test, Scheffe test and Tamhane T2 test were applied. As a result of the research; in terms of gender variable, there is a significant difference in favor of female students in the “Factor Assimilation” and “Working Strategy” sub-dimensions of “Analytical Thinking Scale for High School Students”; in terms of grade level variable, there is a significant difference in favor of 12th grade students in Analytical Thinking Scale for High School Students and “Factor Assimilation” and “Working Strategy” sub-dimensions; in terms of the high school type variable, there is a significant difference in favor of Vocational and Technical Anatolian High School, Science High School, Fine Arts High School, and Sports High School students among the students of Anatolian High School, Vocational and Technical Anatolian High School, Science High School, Sports High School, and Fine Arts High School in the “Attention to Detail” sub-dimension; in terms of grade point average variable, it has been determined that there is a significant difference in favor of students with grade point average of 70-84 and 85-100 compared to students in the “Analytical Thinking Scale for High School Students” and “Factor Assimilation”, in favor of students with grade point average of 55-69 in the “Analysis” sub-dimensions.

Bu araştırmanın amacı; lise öğrencilerinin analitik düşünme düzeylerini ve bu düzeylerin cinsiyet, sınıf düzeyi, lise türü, genel not ortalaması, anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyi değişkenleri açısından anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemektir. Nicel araştırma yöntemi kullanılan bu araştırmada, ilişkisel tarama modeli tercih edilmiştir. Araştırmanın örneklemi, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Tokat ili Merkez ilçesinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı liselerde 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda öğrenim gören 417 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde, Ocak ve Park (2019) tarafından geliştirilen “Lise Öğrencileri İçin Analitik Düşünme Ölçeği (LÖADÖ)” kullanılmıştır. Verilerin analizinde; betimsel istatistik, bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Welch testi, Scheffe testi ve Tamhane T2 testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda; cinsiyet değişkeni açısından “Lise Öğrencileri İçin Analitik Düşünme Ölçeği”nin “Bilgiyi Özümseme” ve “Çalışma Stratejisi” alt boyutlarında kız öğrenciler lehine; sınıf düzeyi değişkeni açısından “Lise Öğrencileri İçin Analitik Düşünme Ölçeği” ile “Bilgiyi Özümseme” ve “Çalışma Stratejisi” alt boyutlarında 12. sınıf öğrencileri lehine; lise türü değişkeni açısından “Ayrıntılara Dikkat Etme” alt boyutunda Anadolu Lisesi ile Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Fen Lisesi, Güzel Sanatlar Lisesi ve Spor Lisesi öğrencileri arasında Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Fen Lisesi, Güzel Sanatlar Lisesi ve Spor Lisesi öğrencileri lehine; genel not ortalaması değişkesi açısından “Lise Öğrencileri İçin Analitik Düşünme Ölçeği”nde ve “Bilgiyi Özümseme” alt boyutunda genel not ortalaması 70-84 ve 85-100 olan öğrenciler lehine, “Çözümleme” alt boyutunda ise genel not ortalaması 85-100 olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyi değişkenleri açısından ise gruplar arasında ölçek ve alt boyutlarında anlamlı farklılık olmadığı belirlenmiştir.