Samsun-Tekkeköy yöresinde hava kirliliğinin meteorolojik parametrelerle ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Samsun-Tekkeköy Yöresi'nde havadaki kükürtdioksit (SO2 ) ve duman konsantrasyonlarının ölçülmesi, bu değerlerin meteorolojik parametrelerle birlikte değerlendirilmesi ve yöredeki hava kirliliğinin ulaştığı boyutların belirlenmesi amaçlanmıştır. Meteorolojik parametreler olarak; basınç, sıcaklık, nisbi nem ve rüzgar hızı ele alınmıştır. İstatistiksel ilişkilerin belirlenmesinde tüm verilerin aylık ortalamaları kullanılmıştır. Regresyon denklemleri ile bunlara ait korelasyon ve belirtme katsayıları elde edilmiştir. Standart sapma ve varyasyon değerleri belirlenerek konsantrasyonların ortalamaya göre dağılımları incelenmiştir. İnceleme alanında ölçülen, SO2 konsantrasyonlarının Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) kriterlerini ve Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği standartlarını aşmakta olduğu gözlenmiş, duman konsantrasyonlarına ait ortalamaların tamamının ise ilgili standartların altında kaldığı belirlenmiştir. Kirleticiler ile meteorolojik parametreler arasındaki ilişkilerin genellikle zayıf, istasyonlara ait konsantrasyonlar arasındaki ilişkilerin ise kuvvetli olduğu belirlenmiştir. Bölgede hava kirliliğine neden olan kirletici kaynaklar çok ve çeşitlidir. Bölge atmosferine kirletici verilmesi sözkonusu olan kaynaklar; evsel kaynaklar, endüstriyel kaynaklar, taşıt araçları ile yurtdışından ve komşu bölgelerden hava kütleleri ile taşınan kirleticilerdir. Yörenin endüstri alanı olması nedeniyle endüstriyel kaynakların katkısı büyüktür. Samsun-Tekkeköy Yöresi'nde hava kirliliğinin azaltılması ve kontrolü için: özellikle TÜGSAŞ ve K.B.I, sanayi tesislerinde halen kullanılmakta olan toz ve gaz kontrol sistemlerinin daha iyileştirilmesi ve yörede kurulu bulunan; diğer önemli kirletici kaynaklar özelliğindeki sanayi tesislerinde de kullanımına geçilmesi gerekmektedir. Yöreye yeni kurulacak tesisler için Çevresel Etki Değerlendirmesi raporları hazırlanmalıdır. Trafikten gelen kirliliğin azaltılması için: motorlu taşıtlarda emisyon kontrolü uygulamaları yaygınlaştırılmalıdır.

In this study, the measurement of sulfur dioxide (S02) and smoke concentrations, evalution of these values together with the meteorological parameters and determination of air pollution level at Samsun-Tekkeköy region have been aimed. As meteorological parameters; pressure, temperature, relative humidity and the speed of the wind have been investigated. In determination of statistical relations, monthly averages of all data have been used. Regression equations and correlation coefficients have been obtained. Distribution of concentrations in respect to the average values have been investigated by determining the standard deviation and variation values. It has been observed that SO2 concentrations, measured at the investigated area, were over WHO criteria and Air Quality Control Regulation standarts and it has been determined that all smoke concentration averages were under the related standarts. It has been determined that the relations between the pollutants and meteorological parameters were usually weak and the relations between the concentrations belonging to the stations were strong. The sources which contribute to the air pollution of the region are various and so many. The major potantial pollutant sources are as fallows: domestic heating activities, industrial sources, exhaust gasses and pollutants transported from abroad and surrounding areas. Because the region is the industrial area of Samsun city, the industrial source's are expected to be main source. İn order to reduce and control the air pollution at Samsun-Tekkeköy region, particle and gas control systems, especially which are still being used in TÜGSAŞ and K.B.I, are required to improve and use in other industries located at the site, having the speciality of important pollution sources. Environmental impact assesment reports must be prepared for the new industries that will be established at the region. For the reduction of pollution from exhaust gases, emission control applications for motor vehicles must become prevalent.