Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur Romanında Musiki

Abstract

Aile fertleri, çocukluğunun geçtiği çevreler, devam ettiği eğitim ortamları ve nihayet öğretmen-akademisyen olarak bulunduğu kurumlar; Ahmet Hamdi Tanpınar‟ın fıtrî hassasiyetiyle birleşerek derin musiki birikimine ve kültürüne zemin hazırlamıştır. Muhtelif yazılarında bu engin musiki birikimini yansıtan Tanpınar, özellikle Huzur romanını bu kültür ve donanımı göstermeye uygun bir enstrüman hâlinde kurgulamıştır. Çalışmada Tanpınar‟ı besleyen musiki kültürünün kaynakları ve bunun romana yansıması gösterilmeye çalışılmış; ayrıca musiki bahsi, klasik Türk musikisi, Türk halk musikisi ve Batı musikisi şeklinde tasnife tâbi tutularak üç ayrı bölümde değerlendirilmiştir. Klasik Türk musikisi ve Türk halk musikisi bahsi, şahıs kadrosunun bu musikilerle ilgileri ve bilgileri bakımından alt başlıklara ayrılmıştır. Klasik Batı musikisiyle ilişkileri bakımından şahıs kadrosunun darlığı ve romanda Batı musikisine diğerlerine nazaran daha az yer verilmesi, bu bölümde alt başlık açmayı gereksiz kılmıştır. Ayrıca çalışmada romandaki musiki literatürüne ve terminolojisine dair ayrıntılar üzerinde durulmuştur. Bahsi geçen musikişinaslar, bestekârlar, sanatkârlar, şahıs kadrosuna tesiri olan fikir ve bilim insanları, makamlar ve sair ilgili maddeler, dipnotlar hâlinde gösterilmiş; eserler ise metin içerisinde tanıtılmaya ve açıklanmaya çalışılmıştır. Romanın kurgusundan, dizgisinden ve baskısından kaynaklanan birtakım hataların sonraki diğer bütün baskılarda müteselsilen devam ettiği görülmüş ve bu konudaki bilgilerin çalışmaya ilave edilmesine gerek görülmüştür. Tanpınar, Huzur‟un yayımlanmasına uzanan zihnî ve fikrî serüveni, romanın neşrinden sonra verdiği iki mülakatta açıklamıştır. Huzur‟u okuma kılavuzu niteliğindeki bu mülakatlar da çalışmada ek hâlinde verilmiştir.

His family members, his childhood environments, the educational environments in which he attended and finally the institutions he worked as a teacher and an academician, all combined with the physical sensitivity of Ahmet Hamdi Tanpınar and prepared the ground for his deep musical accumulation and culture. Tanpınar, reflecting this vast accumulation of music in his various writings, has especially written the novel Huzur in the relevant form for demonstrating this culture and background. The sources of music culture that feeds Tanpınar and its reflection on the novel are tried to be reflected, and thus, the subject of music, classical Turkish music, Turkish folk music and Western music have been classified and evaluated into three different sections in this study. The subjects of classical Turkish music and Turkish folk music are divided into subheadings in terms of their relevance and knowledge of the characters. The shortage of the characters in terms of their relation with classical Western music and the fact that the Western music in the novel was given less space compared to the others made it unnecessary to open the subheading in this section. In addition, the study focuses on the details of literature and terminology of music in the novel. The related musicians, composers, craftsmen, academicians and scientists who have an influence on the individual characters, techniques and other relevant articles, have been shown in the footnotes; musical works, however, have been introduced and evaluated in the study. It has been seen that various errors, arising from the fiction, string and edition of the novel, have been repeated in all continuing printings, thus, the information on this subject have been added to the study. Tanpınar explained the intellectual and ideological adventure of the publication of Huzur in two interviews after the publication of the novel. These interviews which seem to be a guide to read the novel have been included as supplement in the study.