Sağlık Çalışanlarında Duygusal Emek Davranışının Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi: Sivas Numune Hastanesi Örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı sağlık çalışanlarının duygusal emek düzeyleri ile tükenmişlik algılarını ölçmek, duygusal emeğin tükenmişliğe etkisini araştırmak ve çalışanların duygusal emek düzeyleri ile tükenmişlik algılarının demografik değişkenlere göre değişip değişmediğini saptamaktır. Araştırmada nicel araştırma yöntemi ve ilişkisel tarama deseni kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Sivas Numune Hastanesi’nde görev yapan 2051 sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Çalışmaya katılmak için gönüllü olan 356 çalışandan veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak iki ölçek ve bir de kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Ölçekler; duygusal emek ölçeği ile tükenmişlik ölçeğidir. Verilerin analizinde ortalama ve standart sapma gibi tanımlayıcı istatistikler ile t test, anova, korelasyon ve regresyon analizlerinden faydalanılmıştır. Araştırmanın önemli bulgularından bazıları şunlardır: Sağlık çalışanlarının duygusal emek düzeyleri cinsiyet, iş yerindeki pozisyon ve kıdem değişkenlerine göre anlamlı biçimde farklılaşmaktadır. Öte yandan medeni durum, yaş, öğrenim durumu, çalışılan birim ve çalışma şekli değişkenleri sağlık çalışanlarının duygusal emek düzeylerini anlamlı derecede farklılaştırmamaktadır. Sağlık çalışanlarının tükenmişlik algısı yaş, mesleki kıdem ve çalışma şekilleri değişkenlerine göre anlamlı ölçüde farklılaşmaktadır. Cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, hastanedeki görev ve çalışılan birim değişkenleri ise tükenmişlik algısında farklılık oluşturmamaktadır. Duygusal emeğin alt boyutlarından yüzeysel davranışın tükenmişliğin tüm alt boyutları ile anlamlı ilişkisi olduğu bulunurken derin davranışın tükenmişliğin alt boyutları ile anlamlı bir ilişkisi olmadığı görülmüştür. Doğal duyguların ise kişisel başarı ve duyarsızlaşma boyutları ile anlamlı bir ilişkisi vardır. Son olarak duygusal emeğin hem alt boyutları hem de geneli itibariyle tükenmişlik alt boyutları ve genel tükenmişlik üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu saptanmıştır.

The aim of this study is to measure the emotional labor levels and burnout perceptions of health employees, to investigate the effect of emotional labor on burnout, and to determine whether emotional labor levels and burnout perceptions of employees vary according to demographic variables. In this study quantitative research method and relational survey design were adopted. The population of the study consists of 2051 health employees working in Sivas Numune Hospital. Data were collected from 356 employees who volunteered to participate in the study. Two scales and a personal information form were used as data collection tools. Scales are emotional labor scale and burnout scale. In the analyzing of the data section descriptive statistics, t test, anova, correlation and regression analysis were used. Some of the important findings of the research are as follows: Emotional labor levels of health employees differ significantly according to gender, position in the hospital and seniority. On the other hand, marital status, age, education level, unit of work and mode of work do not significantly differentiate the emotional labor levels of health employees. The perception of burnout of health employees varies significantly according to age, seniority and mode of work. Gender, marital status, education level, position in the hospital and unit of work variables do not differentiate the perception of burnout. While surface acting which is a sub-dimension of emotional labor was found to have a significant relationship with all sub-dimensions of burnout, deep acting which is another sub-dimension of emotional labor did not have a significant relationship with the sub-dimensions of burnout. True feelings have a significant relationship with personal accomplishment and depersonalization dimensions. Finally, it has been found that both sub-dimensions of emotional labor and overall emotional labor degree have a significant effect on both sub-dimensions of burnout and overall burnout degree.