Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Sürecinde Tuzak Davranışlar Ve Kahramanmaraş Örneği
Abstract
Aile işletmeleri aile üyelerinden bir ya da daha fazla kişinin çalıştığı ve
kararlarında etkili olduğu, hisselerin yarıdan fazlasına ailenin sahip olduğu ve
yönetim kurulunda ailenin çoğunlukta olduğu işletmeler olarak tanımlanabilir.
Aile işletmelerinde birbiriyle etkileşim halinde olan ve iç içe geçmiş; aile,
işletme ve mülkiyet olmak üzere üç boyut vardır. Bunlar arasındaki dengeyi kurmak
ve gözlemlemek gerek.
Aile işletmeleri her ülkede ekonomilerin lokomotifi durumundadırlar.
Türkiye’de de işletmelerin %90-95’i aile işletmesi özelliğini taşımaktadır.
Aile işletmelerinin; 2. kuşakta çözüldüğü ve 3. kuşakta neredeyse yok olma
noktasına geldiği bir vakıadır. Bu durum işletmelerin sürdürülebilirliğinde büyük bir
problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Hâlbuki aile işletmeleri istihdamın
desteklenmesinde daha fazla rol üstlenirler ve bunu bir görev olarak kabul ederler.
Böylece kriz ortamlarında adeta bir dalga kıran vazifesi görürler. Krizlerden daha
çabuk çıkılmasında öncülük ederler.
Aile işletmeleri diğer işletmelerden daha avantajlı olmalarına rağmen aile içi
problemlerden dolayı kendi kendileri için bir risk alanı oluştururlar. Aile; bir yandan
başarının, umudun kaynağı iken, diğer yandan da bunların yok edilmesine neden
olabilecek bir potansiyel taşımaktadır. Bu nedenlerle, aile işletmelerinde, “işlerin
kişilere göre değil, kurallara göre yönetilmesi” ilkesinin, yani kurumsallaşmanın
hayata geçmesi gerekmektedir. Bu bağlamda işletme ve ailenin kurumsallaşması
birlikte düşünülmelidir.
Aile işletmeleri ile ilgili pek çok çalışma yapılmıştır. Bununla birlikte, aile
işletmelerinin kurumsallaşma sürecindeki, aileden kaynaklanan ”tuzak davranışların
önlenmesi” konusunda ise yeterli araştırma yapılmadığı görülmektedir. Bu
çalışmamızda aile işletmelerinin uzun ömürlü olmaları için gerekli olan
kurumsallaşma sürecinde aile bireylerinden kaynaklanan kurumsallaşma engelleri ve
tuzak davranışlara karşı neler yapılabileceğine dair tutum ve davranışlar test
edilmiştir. Önerilerin saha bulgularına göre analizleri yapılmıştır.
Netice olarak; Kahramanmaraş’da aile işletmelerinde yapılan bu
çalışmamızda aile üyelerinden kaynaklanan kurumsallaşma engelleri ve tuzak
davranışların ortadan kaldırılması, hatta ortaya çıkmadan önlenebilmesi için
xxxii
önerilerde bulunulmuştur. Burada; güven, şeffaflık, adil paylaşım, hesap verebilirlik,
açıklık, saygı, etkinlik, doğru iletişim, ortak akıl, uzman desteği, profesyonellerle
çalışma, planlama alışkanlığı, yazılı kurallara uyma, kurum kültürünü önemseme,
geleceği görebilecek bir devir planına sahip olma, liyakat, toplumsal sorumluluk gibi
tercihler öne çıkmaktadır. Umarız bu çalışma ile aile ve aile işletmelerinin geleceğe
birlikte kalabilme gerçeğinin anlaşılmasına katkı sağlamış oluruz. Family businesses that family members of one or more people to work and
be effective in the decision, which the family owns more than half of the shares and
the board of directors of the company described as the family is in the majority.
Which interact with each other and intertwined in family businesses; family,
business, and property there are three dimensions. They establish the balance
between and the need to observe.
Family businesses are the locomotive of economy in every country. 90-95%
of enterprises in Turkey bears the family business feature.
Family business; 2 and 3 have been resolved in generation is a fact that came
to be almost no point in generations.
Family of businesses operating in the world and Turkey; 2 and 3. It is
observed that resolved generation came to be almost no point in generations. This
situation is a major problem in ensuring business continuity emerges.Thanks to
assume a greater role in promoting employment businesses whereas the family and to
accept it as a task, they serve as breaks like a wave of the crisis. Thus they led the
exit from the crisis more quickly.
Family businesses despite being more advantageous than other businesses
because of family problems are a risk area for themselves. Family; The success of a
hand, while the hope of resources, but also carries a potential such as to cause the
destruction thereof. For these reasons, the family business, "things rather than
persons, governed by the rule of" the institutionalization of policies that must be
implemented. The institutionalization of the family and business in this context
should be considered together.
Many studies have been made about the family business. However, family
businesses in the institutionalization process, resulting family "Preventing trap
behavior" is often not done enough research on the. In this study, which is necessary
for the longevity of the family business "institutionalization" What the process of
institutionalization of family members against obstacles and traps behavior resulting
from attitudes and behaviors that can be done has been tested in the field. According
to the findings of the analysis of field suggestions it is made.
xxxiv
As a result; Kahramanmaras province in the family business made it work
in our institutionalization and the removal of barriers to trap behavior arising from
family members, or even to prevent the emergence of suggestions were made. Here;
trust, transparency, fair sharing, accountability, openness, respect, efficiency,
accurate communication, collective intelligence, expert support, working with
professional planning habits, comply with the written rules, disregarding the
corporate culture, have a vesting schedule that could see the future, merit, social It
stands out as responsible choices. We hope that we work with these families and
family businesses have contributed to the understanding of reality to remain together
in the future.