Sosyal Dışlanmanın Engelli Kadın İstihdamı Üzerine Etkisi

Abstract

Kadının engelli olmasına sosyolojik bir boyuttan bakmayı amaçlayan bu çalışma, engelli kadının istihdam edilme boyutundaki vurgulara odaklanmıştır. Engelli kadınların istihdam sorunlarının ele alınması; kadınların erkeklerle eşit haklara ve özgürlüklere sahip olması gerektiğini savunarak, onların toplumsal hayatta dezavantajlı durumunu değiştirmeyi amaçlayan feminist hareket açısından önemlidir. Çünkü feminist hareket ile engellilik hareketi toplumda var olan baskılara ve sosyal dışlanmaya karşı koyabilmek için örgütlenmişlerdir. Toplumumuzda, hem kadının hem de engelli kadının evden dışarı çıkması istenmemektedir. Bu bakımdan bu iki düşünceyi de bir potada ele almak ve sorunları ayrı ayrı değil de birlikte değerlendirip çözüme kavuşturmak daha kolay olacaktır. Bu açıdan her iki hareket için de istihdam sorunu büyük önem arz etmektedir. Engelli istihdamı konusunda ülkemizde bazı sorunlar yaşanmaktadır. Bu sorunların başında; temel eğitim, mesleki eğitim, iş yerlerindeki fiziksel çalışma koşulları vb. gelmektedir. Ülkemizde engellilerin, mesleki eğitim yönünden yetersiz bir yapıya sahip olduğu görülmektedir. Bunun temel sebebi de mesleki eğitimlerin istihdam odaklı olmayışıdır. Bu nedenle engelli kadınlar kamusal alana dahil olamamakta, ihtiyaçlarını karşılayamamakta ve toplumsal hayatla bütünleşememekte kısaca sosyal dışlanmaya maruz kalmaktadırlar. Engelli kadının istihdam sorunu eğitimle bağlantılıdır. Ailelerin engelli kızlarının ‘kendini kurtaracak kadar okusun yeter’ anlayışı ile hareket etmesi nedeniyle engelli kızlar, eğitim olanaklarından yeterince yararlanamamaktadırlar. Bu duruma her ilde engelliler için bir meslek lisesinin olmaması da eklenince engelli kadının eğitim hakkını kullanmasını güçleştirmektedir. Eğitim ile ilgili olarak yaşanan bu eksiklikler kadının istihdamı konusunda da bazı sıkıntıları beraberinde getirmektedir. Eğitim düzeyi ve niteliklerinin düşük olmasının yanı sıra istihdam konusundaki politikaların yetersizliği, toplumun ve işverenlerin engelli kadına karşı olumsuz önyargı ve tutumları, vb. engelli kadın istihdamını olumsuz etkileyen etmenlerdir. Dolayısıyla engelli kadın yaşadığı toplumla bütünleşememekte ve sosyal olarak dışlanmaya maruz kalmaktadır.

This study, which aims to look at a sociological aspect of women’s disability, focuses on the emphasis on employment of disabled women. Addressing the employment problems of women with disabilities is crucial to feminist action aimed at changing their disadvantages status in social life, arguing that women should have equal rights and freedoms with men. Because the feminist movement and the disability movement are organized in order to resist the oppressive and social exclusion in society. Both women and disabled women are not required to go out of the house in our society. So it would be easier to take these two thoughts together in one pot and solve the problems together rather than separately. In this respect, the problem of employment is of great importance for both movements. There are some problems with disability employment in our country. At the beginning of these problems; Basic Education, Vocational Training, Physical Working Conditions in the work place etc. It is seen that in our country in general, disabilities have an inadequate structure in terms of vocational education. The main reason for that vocational training is not employment-focused. For this reason, disabled women cannot be involved in the public sphere, cannot meet their needs and cannot integrate with social life. In short, they are exposed to social exclusion. The problem of employment of disabled woman is associated with education. Girls with disabilities are not able to make enough use of educational opportunities because their parents act with the understanding that ‘enough to read to save themselves’ this also makes it difficult for disabled women to use the right to education, in addition to the fact that there is no vocational school for the disabled in every city. These deficiencies related to education bring some difficulties to the employment of women. In addition to the low level of education and qualifications, inadequate policies on employment, negative prejudices and attitudes of society and employers towards disabled women etc. are the factors that negatively affect the employment of women with disabilities. Therefore, disabled women are being socially excluded because they cannot integrate with the society they live in.