Muhammed Ġkbal’de Kötülük Problemġ Ve Teodġse

Abstract

Korkmaz, Alper, Muhammed Ġkbal’de Kötülük Problemi ve Teodise, Yüksek Lisans Tezi, Sivas, 2014. Bu tezde, büyük Müslüman düĢünür Muhammed Ġkbal‟in, Din Felsefesi‟nin konularından olan ve “Tanrı iyiyse neden kötülük var?” sorusuyla ifadesini bulan kötülük problemine ve bu problemin çözümüne dair düĢüncelerini ele alıyoruz. Kötülüğe Ģimdiye dek değiĢik anlamlar yüklenmiĢtir: Zarar, acı, mutsuzluk, bilgisizlik gibi. Mantıksal, delilci, varoluĢsal olmak üzere üç türünden bahsedilen kötülük problemini kullanarak ateistler, teistlere saldırırlar. Teistlerse bu saldırıları göğüslemeye çalıĢırlar. Kötülüğün Tanrı‟nın yokluğunu kanıtlamadığını ya da Tanrı‟nın bir zulmü olmadığını, onun haklı gerekçelerle yaratıldığını gösterme teĢebbüsüne teodise denir. Ateistlerin saldırılarına karĢı teistler farklı teodiseler geliĢtirerek cevap vermiĢlerdir. Ruh yapma, sanatsal analoji, hür irade teodiseleri gibi. Kötülük problemi özünde Tanrı‟yı mutlak iyi ve mutlak güçlü bir Zat olarak kabul eden teizme aittir. Ġkbal, bu probleme, teizmin kamburu, der ve bu problemi çözmeyi dener. Onun bu probleme getirdiği baĢlıca çözüm, insanın özgürlüğüyle alakalıdır. O, insanın özgürlüğüne yer açabilmek için, teistik Tanrı tasarımında birtakım değiĢiklikler yapar ve bu onu, panenteistik Tanrı anlayıĢına yaklaĢtırır. Kötülük, ahlaki ve tabii Ģekilleriyle herkesin az ya da çok tecrübe ettiği bir olgudur ve Freud‟un dediği gibi, insanların fenalığını tatmak tabii kötülüklerden daha yakıcıdır. Ama çoğu insan bu konuda baĢına gelenleri kanıksamıĢtır, konuya felsefi bir tarzda ve derinlemesine yaklaĢmaz. Yüzeyselliğin ötesine geçmiĢ, derin düĢünen doğalar bunun gerçek sebeplerini araĢtırır, çözüm devamlı uzaklaĢsa da.