Hatay bölgesinde etkin gerilme durumları

Abstract

Bu çalışmada, Doğu Akdeniz bölgesinin kuzeydoğu ucunda yer alan Hatay bölgesinde Pliyo-Kuvaterner'den günümüze kadar etkin olan gerilme durumları saptanmıştır. Günümüzde etkin olan gerilme durumu, bölgede meydana gelen sığ odaklı depremlerin odak mekanizmalarının ters çözüm işlemi sonucunda elde edilmiştir. Ters çözüm işlemi, KD-GB gidişli $\sigma_3$ ekseni ile temsil edilen bir açılma rejiminin Hatay bölgesinde etkin olduğunu göstermektedir. Diri fay düzlemleri üzerinde ölçülen kayma vektörlerinin ters çözüm işlemi de, güncel açılma rejiminin etkin durumda olduğunu doğrulamaktadır. Gerek fayların kinematik analizi, gerekse kayma vektörleri arasındaki kronolojik ilişkiler Hatay bölgesindeki gerilme durumunda bir değişimin varlığını göstermektedir. Bu değişim, doğrultu atımlı rejimden açılma rejimine doğrudur. Her iki gerilme rejimi KD-GB gidişli $\sigma_3$ ekseni ile temsil edilmektedir. Doğrultu atım ile açılma rejimi arasındaki değişim olasılıkla geç Kuvaterner'de gerçekleşmiştir. KB-GD yönlü açılma eksenine ($\sigma_3$) sahip her iki rejim, Doğu Anadolu ile Ölü Deniz Fay Zonları üzerinde sol yönlü bir hareketi sağlamaktadır. Hatay bölgesinde oluşan etkin gerilme durumları, bu bölgenin güneybatısında yer alan yitim zonu (Kıbrıs yayı) ile kuzeydoğusunda uzanan bindirme zonu (Bitlis kenet zonu) boyunca gelişen levha kenarı kuvvetlerin etkileşiminden kaynaklanmış olabilir. Bununla birlikte, yazarlar, yitim sürecinin Hatay bölgesindeki KD-GB yönlü açılma rejiminin oluşumunda daha çok etkili olduğu kanısındadır.

In this study, the Plio-Quaternary to present-day stress regimes, acting in the Hatay region, which is located at the northeastern corner of East Mediterranean region, were determined. The modern stress state is obtained from inversion of focal mechanism solutions of shallow earthquakes. The inversion provides that the present-day stress field is dominantly extensional stress regime with NE-trending $\sigma_3$ axis. The stress regime determined by inversion of slip-vectors measured on active fault planes confirms that the present-day stress regime is extensional in the study area. Both the fault kinematic analysis and the chronology between slip-vectors show that the stress state changed from old strike-slip to younger extensional stress regime consistent with NE-trending $\sigma_3$ axis. The change between strike-slip and extensional stress regime probably occurred during Quaternary time. The both stress regimes, consistent with NE-trending extensional axis ($\sigma_3$), induce left lateral displacement on East Anatolian Fault and Dead Sea Fault directions. The stress regimes prevailing in the Hatay region, result probably from the coeval influence of the boundary forces due to subduction i.e., Cyprus arc, in the southwest and to the thrust zone (Bitlis suture zone) in the northeast. However, we assume that subduction prosess played a dominant role to occurrence of NE-SW extensional stress regime in the Hatay region.