Tab’î Mustafa Efendi’nin Eserlerinin Analizi

Abstract

Yüzyıllar boyunca Türk müziğine birçok isim katkıda bulunmuştur. Bu isimlerden biri 18. yüzyılda yaşayan Tab’î Mustafa Efendi’dir. Lâle Devri bestekârı olan Tab’î, çalgısal ve sözel eserler bestelemiştir. Yaşadığı dönemde divan edebiyatının kullanılması nedeniyle aruz vezninde küçük ve büyük formlarda eserler vermiştir. Bu çalışmada; Tab’î’nin TRT repertuarında bulunan peşrev, saz semâî, şarkı, beste, ağır semâî, yürük semâî formlarındaki toplam 22 eserinden; “beste(8), ağır semâî(3), yürük semâî(6)” olmak üzere 17 eseri incelenmiştir. Çalışmanın içeriği üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Tab’î’nin hayatı, eserlerinde kullandığı form-biçim, aruz vezni ve prozodi kuralları hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, birinci bölümde verilen bilgilere dayanılarak bestekârın eserleri; makam, form, usûl ve hece taksimatı bakımından analiz edilmiştir. Hece taksimâtı ve vezin incelemelerinde tablolardan yararlanılmıştır. Üçüncü bölümde, yapılan analizler doğrultusunda eserlerdeki saptamalar, sonuç ve öneriler bölümü olarak genel bir değerlendirme yapılmıştır. Tab’î’nin incelenen eserlerinde; özgün bir besteleme tarzının olduğu, bestelerinde geleneğe bağlı kaldığı ve kullandığı form, makam ve prozodi özelliklerini yansıttığı, prozodi kurallarını birbirleriyle harmanladığı görülmüştür.

For centuries, a variety of names have contributed to Turkish music. One of these names is Tab’î Mustafa Efendi, who lived in the 18th century. Tab’i, a composer of the Tulip Era, composed instrumental and verbal works. Due to the fact that the divan literature was used in the period when he lived, Tab’î produced works in aruz prosody in large forms as well as small forms. In this study, 17 works of his including Compositions (8), ağır semâî (3), yürük semâî (6) of a total of 22 works from his works in the forms of peşrev, saz semâî, songs, composition, ağır semâî, yürük semâî were examined. The contents of the study consist of three parts. The first chapter makes up the introduction. In the second chapter, some information related to Tab’î Mustafa Efendi's life and the forms used in his works, the rules of aruz prosody and prosody is supplied. In the second chapter, the works of the composer are examined in terms of maqam, form, divisions and syllable divisions based on the information given in the first chapter. Tables are utilised in the examinations of syllable divisions and usûl. A general evaluation of the sections of detections, findings and results in the works has been made in accordance with the applied analyses. It has been discovered that the studied works of Tab’î, he had a distinctive style of composition, that he remained faithful to tradition and reflected the characteristics of the forms, maqams and prosodies he used in his compositions and that he blended the rules of the prosody together.