Sofya’nın Bir Yılı: (1721-1722 Tarihli) 312-1 Numaralı Şeriyye Sicilline Göre Sofya’da Yaşam

Abstract

Tarih sahnesinde önemli bir yere sahip olan Osmanlı Devleti, sosyal ekonomik ve şehir hayatı konusunda bilgiler sunan çok sayıda arşiv belgesi bırakmıştır. Osmanlı arşivi içerisinde önemli yere sahip olan Şerʻiyye Sicilleri toplum yapısının aydınlatılması açısından oldukça mühim kaynaklar arasındadır. Defterlerin yazılmış oldukları dönemleri yansıtması nedeniyle birinci el kaynak özelliğine sahiplerdir. Defterlerin içerisinde çeşitli konuların yer almasıyla beraber konular ayrı yazılmak suretiyle tasnif edilerek yazılmışlardır. Osmanlı devletinin en büyük miraslarından biri olan şer’iyye sicilleri aynı zamanda Osmanlı şehir ve devlet tarihçiliğinin araştırılıp öğrenilmesinde başvurulacak en önemli arşiv kaynaklarından birisidir. Çalıştığımız dönem 1721 – 1722 yıllarına ait 321-1 numaralı Sofya şer’iyye sicilidir. Bu yıllar arasında Osmanlı Devletine ait konuları ve davaları içermektedir. İncelemiş olduğumuz defterde büyük oranda aile, alım- satım, nafaka, miras, vekâlet, vergi gibi iktisadi ve sosyal konuların ele alınmış bulunmasıyla beraber dönemin sosyo-ekonomik yapısı hakkında bilgi sahibi olmamıza yardımcı olmaktadır. Çalışmamızın konusu 321-1 numaralı Sofya şer’iyye sicil defterinindeğerlendirilmesinden oluşmaktadır. Bu çalışmayla özel ve genel anlamda Osmanlı tarihine ışık tutarken verilen yıllar içerisinde Sofya’nın sosyo- ekonomik durumu hakkında da kısaca bilgi vermiştir. Çalışmanın giriş bölümünde Sofya’nın coğrafi konumu ve Sofya hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Daha sonra ise şer’iyye sicillerinin tanımı, muhteviyatı, kadılık kurumu, diğer görevliler hakkında bilgiler verilmiştir. Ardından bu bilgiler doğrultusunda ve 312-1 numaralı şer’iyye sicil defterinde yer alan alım satım, miras, hırsızlık, vergi, katl gibi çeşitli konular örnekler eşliğinde değerlendirmeye alınmıştır.Son bölümde ise;defterde yer alan aile ve aile ilgili konular ve şehrin idari, dini, ekonomik ve sosyal durumu değerlendirilmiştir. Nihayetinde çalışmamız sonuç ve kaynakça ile son bulmaktadır. Bu çalışma ile defterdeki bilgiler ışığında 18.yüzyıl başlarındaki Sofya’nın sosyal, iktisadi, ekonomik, idari, siyasi, eğitim ve kültürel durumu hakkında araştırmacılara yeni bilgiler sunmak amaçlanmıştır. Belgelerin daha iyi anlaşılması vii maksadıyla konuya ilişkin tanımlayıcı bilgilendirilmeler yapılmıştır. Bu sayede belgelerin ışığında incelenen konuların daha tafsilatlı şekilde konuya açıklık getirilmiştir.

The Ottoman Empire, which has an important role in the history scene, has left a large number of records documents providing information on social economic and urban life. The 'Şerʻiyye Registers', which have an important place in the Ottoman archives, are among the most important sources in terms of illuminating the social structure. Since the books reflect the periods in which they were written, they have the characteristics of first hand welding. Various subjects are included in the books and the subjects are classified and written separately. One of the most important legacies of the Ottoman Empire, Şeriyye registers, is also one of the most important archival sources for researching and learning Ottoman city and state historiography. Our working period it belongs to the years 1721 – 1722. İt is the 321-1 Sofia Şeriyye Register. It includes the subjects and cases of Ottoman Empire between these years. In the register we have examined substantially family, purchase, sale, alimony, inheritance, power of attorney, such as economic and social issues are discussed, as well as help us to learn about the socio-economic structure of the period. The subject of our study consists of the evaluation of the Sofia Şeriyye Registry number 321-1. In this study, while shedding light on the history of the Ottomans in private and in general terms, that gave brief information about the socioeconomic situation of Sofia in the given years. In the introduction part of the study, are given general information and the geographical location of Sofia. Afterwards, were given information about the definition, content, judicial institution and other officials of the Şeriyye Registers. Then, according to this information, various issues, such as purchase, sale, inheritance, theft, tax, murder, which are included in the register of Şeriyye numbered 312-1, are taken into consideration with examples. In the last section; the family and family related issues and administrative, religious, economic and social ix situation of the city were evaluated. Finally, our study concludes with conclusions and bibliography. In the light of the information in the book with this work, it was aimed to provide new information to the researchers about the social, financial, economical, administrative, political, educational and cultural situation of Sofia in the early 18th century. Descriptive information was provided on the subject in order to better understand the documents. In this way, the subjects examined in the light of the documents have been clarified in a more detailed way.