Ali Rıza Öge'nin Bektaşî Şairleri Antolojisini Tetkik (381-540. Sayfalar)- İnceleme ve Metin

Abstract

Halk edebiyatı Türk kültür tarihi, içerisinde çok zengin bir muhtevaya sahiptir. Halk edebiyatı ürünleri; sözlü kültür ortamında ortaya çıkar ve sözlü iletişim vasıtasıyla nesilden nesile aktarılır, toplumda yazılı kültürün hâkim olmaya başlamasıyla birlikte, hem müstakil bir şekilde yazıya geçirilir hem de parçalar ya da bölümler halinde çeşitli yazılı eserlere girer. Bugüne kadar gelemeyen bazı o döneme ait sözlü halk edebiyatı ürünlerinin varlığını ancak yazılı eserler vasıtasıyla bilmekteyiz. Şiir mecmuaları, edebiyat araştırmalarına kaynaklık eden önemli malzemelerdendir. Bu mecmualar, derlendikleri dönemin edebî beğenisini, beğenilen şairlerini ve şiirlerini ortaya koyarlar. Ayrıca mecmualar, divanı bulunmayan ya da başka kaynaklarda adı geçmeyen şairlerin şiirlerini ihtiva ettiklerinden edebiyat tarihimiz için önemlidirler. XX. yüzyıla ait olan bu şiir mecmuası şiirlerini "Kadîmî" mahlasıyla kaleme alan "Ali Rıza Öge" tarafından kayıt altına alınan ve Taksim Atatürk Kitaplığı'nda bulunan bir Bektaşi şiirleri antolojisi üzerine yapılmıştır. 1881 yılında Tekirdağ'da doğan Ali Rıza Öge son dönemin önemli Bektaşî babalarındandır. Bu çalışmada da pek çok şairin daha çok aruz ölçüsüyle yazılmış Alevi-Bektaşi kültürünün ve inanç şekillerinin işlendiği şiirler yer almaktadır. Şiir mecmuasında şiirlerine yer verilen başlıca şairler şunlardır: Fuzulî, Kadimî, Kaygusuz Abdal, Nesimî, Seyranî, Viranî, Vahdetî… Çalışmada 162 şairin 902 şiiri bulunmaktadır. Bunların 801'si aruz ölçüsüyle yazılırken 101 tanesi hece ölçüsüyle yazılmıştır. Aruz ölçüsüyle yazılan şiirlerin 701 tanesi beyit, 37 tanesi tesdis, 21 tanesi muhammes, 20 tanesi murabba, 9 tanesi tahmis, 5 tanesi müseddes, 3 tanesi terci-i bend, 2 tanesi müsemmen, 1 tanesi müsebba, 1 tanesi mu'aşşer, 1 tanesi de terkib-benddir.

Folk Literature Turkish culture history has a rich content in it. The works of folk literature appeared in oral culture environment and were transferred from generation to generation. As written culture started to dominate in public, it both was put in writing independently and included various written works partly. We know the existence of some oral folk literature works which belong to that term and couldn't come today only via written works. Poem magazines are important supplies which are source of literature studies. These magazines expose literary liking, poems and poets that are loved of the term on which they were collected. Also, magazines are important for our literature history due to the fact that they contain poems of poets which weren't mentioned in other works or hadn't collected poems "divan". This poem magazine which belongs to XX. century was done on an anthology of Bektashi poems which were recorded by Ali Rıza Öge who wrote his poems at the name of Kadimi and which have been in Taksim Atatürk Library. Ali Rıza Öge who was born in 1881,Tekirdağ is one of the most important Bektaşi people of the recent period. Poems which were written using aruz wezni and Alevi-Bektashi culture and beliefs took part in this work. These are the poets whose poems took part in the poem magazine: Fuzulî, Kadimî, Kaygusuz Abdal, Nesimî, Seyranî, Viranî, Vahdeti. there have been 902 poems of 162 poets in the work.801 of these were written using aruz wezni, 101 of these were written using syllabic meter.701 of the poems which were written using aruz wezni are beyt,37 of these are tesdis,21 of these are muhammes,20 of these are murabba, 9 of these are tahmis, 5 of these are müseddes, 3 of these are terci-bend, 2 of these are müsemmen, 1 of these is müsebba, 1 of these is mu'şşar, 1 of these is terkib-bend.