Ömer Rıza Doğrul’un Tanrı Buyruğu Kur’ân-I Kerîm’in Tercüme ve Tefsîr-İ Şerîfi Eserinde Kelâm Konularının İşlenişi ve Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, dinî-İslamî konulardaki yazıları ve yayınları ile tanınan Ömer Rıza Doğrul’un (ö. 1952), Tanrı Buyruğu Kur’ân-ı Kerîm’in Tercüme ve Tefsîr-i Şerîfi eserinde yer alan kelâm konuları ele alınmıştır. Çalışma, giriş kısmı ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın metodolojik çerçevesi belirtilmiştir. Birinci bölümde Ömer Rıza Doğrul’un hayatı ve ilmi kişiliği, ikinci bölümde ise kelâm görüşleri işlenmiştir. Bu bölümlerde sırası ile onun bilgi ve varlık anlayışı, Allah’ın varlığı, birliği ve sıfatlarına dair görüşleri, iman anlayışı, peygamberler, kitaplar ve meleklere dair görüşleri, kaza ve kader anlayışı, âhiret hayatına dair görüşleri ile son olarak devlet yönetimi hakkındaki görüşleri ele alınmıştır. Yapılan bu araştırma sonucunda Doğrul’un Ehl-i sünnet kelâm mezheplerince savunulan geleneksel görüşlerden katıldıkları ve katılmadıkları tespit edilmiştir. Kelâma dair tartışmalı konulardaki özgün görüş ve yorumları da belirlenmiştir.

In this study, topics of the theological (kalām) subjects that were discussed in Tanrı Buyruğu (God’s Command), Translation and Exegesis of the Noble Qur’ān of Ömer Rıza Doğrul (d. 1952) who is known for his writings and publications in the religious and literary subjects, have been studied. The study consists of the introduction and two chapters. In the introduction, the methodological framework of the research is stated. In the first chapter, Ömer Rıza Doğrul’s life and scholastic personality and in the second chapter, his knowledge and understanding of existence; in the third chapter, his opinions about the existence, unity and attributes of Allah; his opinions about the belief; his opinions about the prophets, books and angels; his comments about the life of the hereafter; his approach to the subject of God’s decree and fate (qadā and qadar), and his views on state administration have been studied. As a result of this research, Doğrul’s opinions which participated in the traditional views defended by the Ahl al-Sunna sect and the opinions that were not participated in them were identified. He also has original opinions and interpretations on the controversial issues in Kalām.