Kur'ân'a Göre Nimetin Çokluğunun İnsan Davranışları Üzerindeki Olumsuz Etkileri

Abstract

Cenab-ı Hak kâinatı insanın yaşayabilmesi için bir düzen içerisinde yaratmış ve insana bu âlemde sayısız nimetler bahşetmiştir. Verilen nimetler insan için imtihan aracı olmakta, insanın dünyada ona karşı sergilediği tavır dünya ve ahiretteki yerini belirlemektedir. İmtihan vesilesi olan nimetlerin insanda meydana getirdiği bazı duygular insanın bazen nimeti verene bazen de insanlara karşı olumsuz tutum ve davranış sergilemesine neden olabilmektedir. Bu sebeple Allah, insanın bu nimetler karşısında nasıl bir duruş sergilemesi gerektiğine dair bazı kriterler ortaya koymakta ve nimet verildiğinde şükretmeyen, şımaran, büyüklük taslayan, nankörlük yapıp olumsuz tutum ve davranışlar sergileyen birey ve toplum örnekleri sunmaktadır. İnsan bu kriterleri ve örnekleri dikkate almadığında bazı olumsuz tutum ve davranışlar sergileyebilmektedir. Bu gerçekten hareketle insan ile nimet arasındaki ilişkinin ölçekleri bağlamında insanın nimetin çokluğu karşısında nimeti vereni unutup, olumsuz davranışlar sergilemesi tahlile değer bir konu olarak dikkatlerimizi çekmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmamız, nimetin ve nimet çokluğunun insanın olumsuz tutum ve davranışları üzerindeki etkisini konu alacaktır. Çalışmamızın ilk bölümünde temel Kur’ânî kavramlardan biri olan nimet kavramının sözlük ve ıstılâhî anlamları, Kur’an’da nimet kavramına yüklenen anlamlar ve nimet kavramı ile anlam yakınlığı olan bazı kavramlar üzerinde durulmaktadır. Bu hususlar Kur’an’da nimetin anlatımı ile kelimeye ilişkin temel kaynaklarda yer alan açıklamalar esas alınarak işlenmektedir. İkinci bölümde tez konumuzun anlaşılmasına katkı sağlamak amacıyla nimeti kısımlara ayırarak maddi ve manevi nimetlerden bazılarına yer verilmiştir. Kelimenin geniş anlam özelliği onun kapsamına giren hususların sayılamayacak kadar çok olduğunu göstermektedir. Üçüncü bölümde nimetin çokluğunun insan davranışları üzerindeki olumsuz sonuçlarını gösteren bazı birey ve toplum örneklerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise nimet-insan ilişkisi bağlamında, nimetin çokluğu karşısında insanların içine düştüğü, kibir, şımarıklık, fesad, israf gibi olumsuz bazı tutum ve davranışlar ele alınmaya çalışılmıştır.

God created this universe in an excellent order for human beings to live and granted them numerous blessings. Given blessings are a tool for test in life and the people’s attidudes against them in world decides their place in hereafter. As a tool for test, blessings can effect on negative attidudes and behaviours on people against other poeple and also the giver of blessings. For this reason, Allah established some criteria in Qur’an showing poeple how the attidudes should be against these blessings. Besides Allah provides us with some exapmles of individuals and communities who show some negative attidudes and manners like being wayward, patronizing and not being thankful when they are given blessings. If people overlook the criteria and the examples given in Qur’an, they may develop negative attidudes and manners. At this point, in terms of the measurements of the relation between the human and the blessings, the fact that human leave out the giver of blessings and display some negative attidudes and behaviours when the blessings are abundant has drawn our attentions as a subject worth analyzing. From this point of view, our work will be about the people’s negative attidudes and behaviours when the blessings are abundant in the world. In the first part in our study, we mentioned both the lexical meaning and the “istılahi” meaning of the term “blessing” which is one of the Qur’an’s fundamental terms , attributions made to term “blessing” , and the other terms related to the term “blessing”. These subjects were discussed on the basis of expressions of the term “blessing” in Qur’an and the clarifications of the word “blessing” in basic sources. In the second part , in order to anhance the comprehensibility of our thesis subject , we devided the term “blessing” into two parts and we gave some examples of both “physical blessings” and “the spiritual blessings” . The word “blessing” has a wide range of content and it relates to numerous other matters. In the third part, some examples were given showing the negative results of abundant blessings on human behaviours both as individuals and communities. In the fourth part, in terms of blessings-human relation, we discussed some negative attidues and behaviours such as arrogance, waywardness, malice and wastefulness that people show when the blessings are abundant.