Cönk İncelemeleri

Abstract

Mecmualar halk edebiyatımızın yazılı eserleri arasında önemli bir yere sahiptir. Mecmualar yüzyıllar önce yaşamış olan Türk halk şairlerinin şiirlerinin bulunduğu edebi kaynaklardır. Bizlere geçmiş hakkında değerli bilgiler sunduğu için kültürümüz açısından önemi büyüktür. Üzerinde çalıştığımız eser Sayın Yrd. Doç. Dr. Doğan KAYA‟nın şahsi arşivinde bulunan Hüseyin Erdoğan‟dan intikal etmiş olan 13×17cm boyutlarındaki mecmuadır. Söz konusu mecmuada şiirler önce günümüz alfabesine çevrildi.Şair isimlerine ve mecmuadaki öncelik sırasına göre sıralandı. 19.yy. ait olduğu düşünülen bu mecmuada daha çok hece ölçüsü ile yazılmış 51 şairin 150 şiiri yer almaktadır. Bu şiirler mecmuada belli bir düzen içinde sıralanmamıştır. Eserde yer alan şairler Âşıkî, Ârifoğlu, Bakî, Balî, Cünûn Abdal, Dedemoğlu, Dertli, Derviş Ali, Derviş Hasan, Erbâbî, Er Mustafa, Garipoğlu, Gedâyî, Hasretî, Hatâyî, Hayriye, Hüseyin, Ġbrahim, Ġsmail, Kalender, Kanberî, Kâtibî, Kıbrızlı, Kul Emin, Kul Fazlî, Kul Himmet Üstadım, Kul Sersem, Mende, Muhammed, Mübtelâyî, Nesimi, Niyâzî, Noksanî, Öksüz, Pir Sultan, Sâdık, Seyyid Nizamoğlu, Seyyid Yâr, Sıtkî, Sultan Muhammed, Sûzî, ġerifoğlu, ġîrî, Teslim Abdal, Ulfetî, Velî, Virânî, Visalî, Yesârî, Yunus, Zuhûbî‟dir. 155 varaktan oluşan eserde “Rik‟a” yazı çeşidi kullanılmıştır. Şiirlerde genel olarak Hz. Hüseyin‟in Kerbela‟da şehit edilmesi, On iki imam sevgisi, Hz. Ali‟ye yapılan övgüler vb. konular işlenmiştir. Söz konusu mecmua ihtiva ettiği şiirler itibarıyla Alevi-Bektâşi‟liğe ait özellikler göstermektedir. Adı az bilinen veya bilinmeyen, Cünûn Abdal, Derviş Hasan, Gariboğlu, Gedâyî, İsmail, Kul Sersem, Mende, Mübtelâyî, Seyyid Yâr, Şerifoğlu, Şîrî, Yesârî, Zuhûbî.gibi,şairlerin şiirleri de yer almaktadır

Miscellanies hold a special place among written works of our folk literature. Miscellanies are the literary sources that contain poems of the Turkish minstrels who lived centruies ago. They have an immense importance for our culture as they give us valuable information about our past. The work on which we study is the 13*17 cm sized miscellany which was inherited from Hüseyin Erdoğan and belongs to the personal library of Asst. Prof. Dr. Mr Doğan KAYA. Firstly, the poems in the miscellany being talked about were translated into the alphabet of the day. They were ordered according to the names of the poets and the order of precedence in the miscellany. In this miscellany, which is thought to belong to the 19th century, takes place 150 poems belonging to 51 poets and they were mostly written in syllabic meter. These poems are ordered in a certain array in the miscellany. The poets take part in the work are ÂĢıkî, Ârifoğlu, Bakî, Balî, Cünûn Abdal, Dedemoğlu, Dertli, DerviĢ Ali, DerviĢ Hasan, Erbâbî, Er Mustafa, Garipoğlu, Gedâyî, Hasretî, Hatâyî, Hayriye, Hüseyin, Ġbrahim, Ġsmail, Kalender, Kanberî, Kâtibi, Kıbrızlı, Kul Emin, Kul Fazlî, Kul Himmet Üstadım, Kul Sersem, Mende, Muhammed, Mübtelâyî, Nesimi, Niyâzî, Noksanî, Öksüz, Pir Sultan, Sâdık, Seyyid Nizamoğlu, Seyyid Yâr, Sıtkî, Sultan Muhammed, Sûzî, ġerifoğlu, ġîrî, Teslim Abdal, Ulfetî, Velî, Virânî, Visalî, Yesârî, Yunus and Zuhûbî. Rik‟a writing type was used in the work which was composed of 155 sheets. Generally the subjects such as Hüseyin's being martyred in Karbala, the love of Twelve Imams, praises to Ali etc. are mentioned in the poems. According to the poems involved in the miscellany in question, it has several characteristics that belong to Alevi Bektashism. The names of the poets like Cünûn Abdal, DerviĢ Hasan, Gariboğlu, Gedâyî, Ġsmail, Kul Sersem, Mende, Mübtelâyî, Seyyid Yâr, ġerifoğlu, ġîrî, Yesârî, Zuhûbî; whose names are lesser known or not known at all are also included.