XIII. Ve XIV. Yüzyıllarda Moğolların Anadolu’ya Etkileri
Abstract
Dünya’yı etkisi altına alan Moğol istilasının, Anadolu toprakları içerisinde de
görülmesi kaçınılmazdı. Anadolu Selçuklu Devleti’nin en kudretli şahsiyetlerinden
biri olan I. Alaeddin Keykubad, Moğol istilasına karşılık geniş çaplı önlemler almış
ve bir müddet bu istilayı Anadolu topraklarından uzak tutmuştur. Fakat daha sonra
yerine geçen II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in aldırmaz tutumları, zevk ve eğlenceye
düşkün tavırları, diğer taraftan devletin güçlükle bastırdığı Babailer İsyanı, Moğolları
Anadolu’ya çeken en büyük etkenlerdendir.
Baycu Noyan kumandasındaki Moğol ordusu ile Anadolu Selçuklu ordusu,
Sivas’ın 80 km doğusunda Zara ile Suşehri ilçeleri arasında yer alan Kösedağ
mevkiinde karşı karşıya geldi. Moğol ordusu hiçbir mukavemet göstermeyen
Selçuklu öncü birliklerini bozguna uğrattı. Utanç verici bir mağlubiyetle sonuçlanan
savaşın ardından Moğollar, Anadolu topraklarını istila ederek yağma ve katliamlara
başladılar.
Moğolların Anadolu’ya gelmesiyle beraber bu topraklar onlardan olumlu ve
olumsuz olarak, siyasi, iktisadi, demografik, sosyal ve kültürel açılardan etkilenmeye
başlamıştır. Bu istilasının olumsuz etkilerine karşılık, Moğolların önünden kaçan
Türkmenlerin Anadolu’ya gelmeleri ve buraları kendilerine yurt edinmeleri olumlu
bir etki olarak değerlendirilir. Bu göç dalgasının Anadolu’nun Türkleşmesine büyük
katkı sağlamıştır.
Sultan I. Alaeddin Keykubad’ın zamanında oldukça güçlü olan devlet, onun
ölümünden sonra yanlış politikalar sonucunda Moğol boyunduruğu altına girmiştir.
Böylece çöküş vetiresine giren Türkiye Selçukluları zamanla dağılmaya başlamış ve
yerine yeni yeni beylikler kurulmaya başlamıştır. İlerleyen zamanlarda dünyaya
hükmedecek olan Osmanlı beyliği de bunlardan birisidir. It was inevitable that the Mongol invasion, which was oppressing the world,
would be seen in Anatolia. I. Alaeddin Keykubat, one of the most mightly person of
the Anatolian Seljuk State, took precaution against the Mongol invasion and kept this
invasion away from Anatolian lands. However II. Gıyaseddin Keyhüsrev's
scattergood, disregardful, and debauched attitudes, on the other hand, the Babailer
Rebellion, which the state has hardly pushed, has been the biggest factor attracting
the Mongols to Anatolia.
The Mongol army and the Anatolian Seljuk army, led by Baycu Noyan,
confronted at the Kösedağ area in Zara, Sivas. The Mongol army defeated the Seljuk
State, which showed no strength. After the war that resulted in a shameful defeat, the
Mongols spread to the Anatolian lands and began to invade, plunder and kill.
When Mongols arrived in Anatolia, Mongol influence began to be felt in
economic and social life. Against the negative effects of this invasion, the Turkmen
fleeing from the Mongols and their arrival in Anatolia is considered as a positive
effect. It is obvious that this migration contributed greatly to be Turkish of Anatolia.
The strong state built by Alaeddin Keykubad collapsed after his death, and
the Anatolian lands were administered by the Mongol State. Thus, while the
Anatolian Seljuk State was be wiped away from the history, new principalities was
emerged. One of the principality is Ottoman Empire, which would establish a great
empire in the future.