Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine Göre Şiddet Eğilimi Üzerine Olan Sosyal Algılarının Araştırılması

Abstract

Bu yüksek lisans tezi üniversite öğrencilerinin şiddet eğilimlerini ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarını çeşitli değişkenler açısından incelemek için yapılmıştır. Günlük yaşantımıza sıklıkla kullandığımız cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramları birbiri yerine kullanılsa da farklı anlamı olan iki kavramdır. ''Cinsiyet''kişinin kadın ya da erkek olarak gösterdiği genetik, fizyolojik ve biyolojik özellikleri olarak tanımlanmaktadır. ''Toplumsal cinsiyet''kavramı ise, kadın ve erkeğin sosyal olarak belirlenmiş kişilik özelliklerini, rol ve sorumluluklarını ifade etmektir. Bu nedenle toplumsal cinsiyet kavramının tanımında biyolojik farklılıklar değil kadın ve erkek olarak toplumun bizi nasıl gördüğü, nasıl algıladığı, nasıl düşündüğü, nasıl davranmamızı beklediği ile ilgili değerler beklentiler yargılar ve roller bulunmaktadır. Gerek bireylerin gerekse de grupların içinde bulunduğu toplumda kimliklerini koruyabilmeleri için topluma uyum sağlamaları ve aynı zamanda toplumdan kabul görmeleri önemlidir. Burada toplumun bireylere ve gruplara yüklemiş olduğu birtakım roller ve sorumluluklar söz konusudur. Bu açıdan bakıldığında birçok toplumda kişilere yüklenen roller ve sorumluluklar toplumsal cinsiyet rolleri gereği kadın ve erkek olarak ayrılmaktadır. Kadın ve erkeğe göre farklılaşan toplumsal cinsiyet rollerinin cinsiyet kalıp yargıları ya da geleneksel olarak kabul edilen rolleri içerdiği söylenebilir. Bununla beraber kadınlara pasif edilgen rolü uygun görülürken; erkeklere aktif etken rolü uygun görülmektedir. Toplumsal cinsiyet rollerinin yansımasını başta çalışma hayatında ve aile hayatında olmak üzere her alanda görmek olasıdır. Toplumsal cinsiyet rollerinin aile yansımasına bakıldığında kadına her alanda karşısına çıkan sorunlar karşısında kabullenme, sessiz kalma,özellikle evlilikle ilgili olarak karşıdan gelen her şeyi kabullenme uygun görülürken, erkeğe sert tartışma yapma gerektiğinde fiziksel ya da psikolojik şiddet uygulama gibi davranışlar uygun görülmektedir. Bu durum erkek egemen toplumdan kaynaklanabilir. Bu anlamda karşımıza en çok kadın ve çocukları etkileyen şiddet kavramı çıkmaktadır. Şiddet birçok formu dikkate alınarak çeşitli tanımlamaları yapılabilecek bir kavramdır. Dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Türkiye'de de giderek önem kazanan konulardan biri olmuştur. Her geçen gün artan şiddet olayları mutsuz çiftlerin sayısının artmasına, bununla birlikte boşanmaların ve psikolojik, ekonomik ve toplumsal sorunlarında artmasına yol açmaktadır. Bu bağlamda şiddet bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır ve buna ilişkin çalışmaların artırılması oldukça önemlidir. En çok kadınları ve çocukları hedef alan ve toplumun en önemli problemlerinden biri olan şiddeti sadece bir nedene bağlı olarak değil, aynı zamanda bireysel ilişkiler, sosyal ve toplumsal etkenler gibi birçok faktörü içine katarak ele almak gerekmektedir Araştırmanın örneklemini Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesinin çeşitli bölümlerinde okuyan 350 öğrenci oluşturmuştur. Edebiyat Fakültesi’nde yer alan bölümlerden kaç bireyin örnekleme alınacağı bulunurken, Tabakalı Örnekleme yöntemi kullanılmış ve bireyler her fakültelerde ki öğrenci sayısına göre, orantılı seçim yöntemi kullanarak yapılmıştır. Cinsiyet, yaş, ailenin aylık geliri, anne baba eğitimi, aileden alınan sosyal destek, aile içi şiddete maruz kalma ve aile içi şiddete şahit olma gibi değişkenler ele alınarak öğrencilerin şiddet eğilimleri ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları değerlendirilmiş ve iki ölçek puanı arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada bireylerin sosyo demografik ve sosyal özeliklerini belirlemek için literatür taranarak anket formu hazırlanmış ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği (TCRTÖ) ve Şiddet Eğilim Ölçeği (ŞEÖ) kullanılarak araştırma verileri yüz yüze görüşme yöntemi ile elde edilmiştir.

This master's thesis was conducted to investigate university students’ violent tendencies and their attitudes towards gender roles in terms of various variables. The concepts of sex and gender that we frequently use in our everyday life are two concepts with different meanings, even if they are used interchangeably. “Sex” is defined as the genetic, physiological and biological characteristics of a woman or a man. The concept of "gender" refers to personality traits, roles and responsibilities of women and men determined socially. Therefore, the definition of the gender concept refers not to biological differences, but to values, behaviors, judgments and roles through which how the society sees, imagines andperceives us as men and women, and to its expectations ofhow we should behave. In order for individuals and groups to maintain their identity in a society they are in, not only should they conform to the society butalso they should be accepted by the society. What is mentioned here is the roles and responsibilities laid by the society on individuals and groups. From this perspective, roles attributed to and responsibilities laid on people in many societies are classified as the ones specific to men and the ones specific to womendue to gender roles. It can be said that gender roles attributed to women and men include gender stereotypes or traditionally accepted roles. However, while the passive roles are considered appropriate for women, the role of active agent is considered appropriate for males. It is possible to see the reflection of gender roles in every area, particularly in working life and family life. As to the reflection of gender roles on the family, women are expected to accept, remain silent, and especially comply withanything asked by the partner related to marriage, while menare expected to display behaviors like physical and psychological violence in case of struggles, which might stem from the fact that thesociety is male-dominated. In this sense, the concept of violence which mostly affects women and children comes to the forefront. Violence is a concept which can be defined invarious ways, depending on its form. As in many parts of the world, violence has been one of the issues increasingly gaining importance in Turkey. The ever increasing number of violent incidents leads to an increase in the number of unhappy couples, which in turn leads to increases indivorces, and in psychological, economic and social problems. In this context, violence emerges as a public health problem and it is very important to conduct more and more research on this issue. When violence which is mostly targeted at women and children and one of the most important problems of society is addressed, not only a single cause but also many other factors (e.g. individual relations, social factors) should be taken into account. The sample of the studycomprised 350 students studying in different departments of the Faculty of Literature, Cumhuriyet University. The number of the students to be includedin the sample from each department in the Faculty of Literature was calculated using the Stratified Sampling method depending on the number of students in each department using the proportional selection method. The students' attitudes towards violence tendencies and gender roles were evaluated interms ofsuch variables as gender, age, monthly income, parents 'education, family support, exposure to domestic violence, and witnessing domestic violence, and the relationship between the scores obtained from the two scales was examined. The literature was screened to prepare aquestionnaire on the sociodemographic and social characteristics of the study participants.Thestudy data were collectedusing the face to face interview method. In the data collection, the Gender Roles Attitude Scale (GRAS) and the Violence Tendency Scale (VTS) were used.