Muhasebe Meslek Mensupları (SMMM) Açısından Vergi Aflarının Değerlendirilmesi: Sivas İlinde Bir Araştırma

Abstract

Vergi afları hükümetler tarafından uygulanan yaygın bir mali araçtır. Devletler hem gelirdeki azalışı durdurmak hem de kamusal gelirleri artırmak amacıyla vergi aflarına başvurabilmektedir. Vergi sistemi içerisinde vergi afları bundan dolayı önemli bir yere sahiptir. Vergi afları, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hükümetlerin sıklıkla başvurduğu bir uygulamadır. Kısa vadede afların vergi gelirlerini artırarak devlete gelir sağlaması, vergi idaresinin ve yargının yükünü hafifletmesi gibi faydaları bulunmaktadır. Bununla birlikte afların uzun vadede mükelleflerin vergisel uyumunu azalttığı, mükelleflerin tekrar af çıkması beklentisiyle hareket ederek vergiyle ilgili yükümlülüklerini aksattıkları, dürüst mükelleflerin cezalandırıldığı düşüncesinin artığı yönünde zararlı sonuçları da söz konusudur. Türkiye’de 1924 yılından günümüze kadar gerek politik gerek ekonomik gerekse de mali vb. amaçlarla çok sayıda af uygulamasına yer verilmiştir. Bu çalışmanın amacı, muhasebe meslek elemanlarının vergi aflarının etkinliğine yönelik görüşlerini belirlemektir. Bu amacı gerçekleştirmek için Sivas ilinde bağımlı veya bağımsız olarak çalışan serbest muhasebeci ve mali müşavirlerden 95’i üzerinde anket uygulanmıştır. Anket formu, 4’ü demografik ve 29’u da vergi aflarına yönelik ifadelerden oluşan toplam 33 maddelik oluşan 5’li likert ölçeğine göre hazırlanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 paket programından yararlanılarak analiz edilip yorumlanmıştır. Katılımcıların bildirdikleri görüşlerin analiziyle; vergi aflarından beklenen hedeflere tam olarak olmasa da çoğunlukla ulaşıldığı, vergi aflarının vergisini düzenli ödeyen mükellefler için olumsuz uygulama olduğu ve vergi adaletini olumsuz etkilediği, vergisel yükümlülüklerini düzenli olarak yerine getiren mükelleflere bazı teşvik edici düzenlemelerin yapılmasına yönelik ifadeleri destekledikleri, vergi aflarıyla işletmelerin muhasebe sürecinde düzelmelerin yaşandığı, vergi aflarının düşük seviyelerde olsa da muhasebe bilgi kalitesini olumlu etkilediği yönünde bulgular elde edilmiştir. Nonparametrik istatistiksel yöntemlerden olan “Kendalltau b katsayısı” kullanılarak, katılımcıların demografik değişkenleri açısından ifadelere bakış açılarında anlamlı farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. Sonuçta katılımcıların yaşları açısından iki ifadede anlamlı farklılık bulunmuştur.

Tax amnesties are the most common fiscal instruments used by the governments. The states may apply the tax amnesties with the intention of both stopping the decrease in the revenues and increasing the revenues. Thus, tax amnesties have an important role in thetaxation system. Tax amnesties is an application that governments often refer to in developed and developing countries. There are benefits of tax amnesties as increasing tax revenues in the short time, reducing the burden of tax administration and judiciary. However, the amnesty has also resulted in the deleterious consequences of increasing taxpayers 'tax incentives in the long run, the taxpayers' refusal to pay their tax liabilities by acting in anticipation of the amnesty, and the increase in the belief that honest taxpayers are punished. In Turkey, a large number of amnesty applications have been law in place from 1924 to the present day, both politically, economically and financially. The purpose of this study is to set out the opinions of professional accountants on the effectiveness of tax amnesties. In order to achieve this aim, a questionnaire was applied on 95 of independent accountants and financial advisors working in Sivas province. The questionnaire was prepared according to a 5-point likert scale consisting of 33 items consisting of 4 demographic and 29 for tax amnesties. The obtained data were analyzed and interpreted by using SPSS 22 package program. By analyzing the views expressed by the participants; The targets that are expected from tax amnesties are mostly reached, Tax amnesties, taxpayers who pay taxes regularly affects and tax laws negative, For taxpayers who regularly fulfill their tax obligations, they support statements to make certain incentive arrangements, With tax amnesties, the businesses accounting process to improve, Tax amnesties was found to have a positive effect on the quality of accounting information even at low levels. Using the "Kendalltau b coefficient" of nonparametric statistical methods, it was investigated whether there was a meaningful difference in terms of expressions in terms of demographic variables of the participants. As a result, there was a significant difference between the two expressions in terms of age of participants.