Abdülkerîm Şehristânî'nin Kelâmî Görüşleri

Abstract

ÇURAK, Halil, Abdülkerîm Şehristânî'nin Kelâmî Görüşleri, Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas, 2017. Şehristânî, Eşarî kelâm anlayışının önemli temsilcilerinden birisidir. Horasan bölgesinin şehristân adlı şehrinde 467/1074 yılında doğmuş, ilk öğrenimini burada yaptıktan sonra dönemin ilim merkezleri olan Merv, NiĢabur, Harizm, Bağdat, Hicaz gibi şehirlerinde öğrenimini tamamlamış Büyük Selçuklular‟ın son büyük sultanı Sencer‟in sırdaşı olacak kadar yakınında bulunmuş, daha sonra tekrar memleketi olan Şehristân‟a dönmüş ve burada 548/1153 tarihinde vefat etmiştir. Bu çalışma onun kelâmî görüşlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın konusu, önemi, amacı, yöntemi ve kaynakları hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde; şahsın yaşadığı VI/XII. Yüzyıldaki Horasan bölgesinin siyasi, ekonomik, sosyokültürel durumu hakkında bilgi verilmiştir. Yine bu bölümde Şehristânî‟nin hayatı, eğitimi, hocaları, öğrencileri, İslam ve felsefe ilimlerindeki yeri, atıf yaptığı kaynaklar ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde; şahsın mezhebi kimliği ile ilgili iddialar, İslam mezhepleri ve felsefecilere bakışı tespit edilmeye çalışılmıştır. Son bölüm olan üçüncü kısımda ise; kelâmi görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun için de günümüze kadar ulaşmış olan el-Milel, Nihâyetü’l-ikdâm, Musâraatü’l-felâsife, Mefâtîhu’l-esrâr ve Meclisü’l-halk ve’l-emr adlı eserleri tahlil edilerek öncelikle bilgi, delil, varlık hakkındaki görüşleri tespit edilmiştir. Uluhiyyet anlayıĢı çerçevesinde Allah’ın varlığı ve birliğinin delilleri, sıfatları belirlenmiştir. İnsanın fiilleri, nübüvvet, âhiret halleri ve son olarakta imanla ilgili görüşleri tespit edilmiştir.

ÇURAK, Halil, Abdülkerim Şehristani's Kelami Opinions, Doctoral Thesis, Cumhuriyet University, Institute of Social Sciences, Sivas, 2017. Şehristani is the one of the important representatives of Eşari kelam understanding. He was born in ġehristan of the Horasan region in 467/1074 then he completed his education in the centers of science in his period such as Merv, Nişabur, Harizm, Baghdad, Hicaz after finishing his primary education in ġehristan then he was close enough to be a confidant of Sencer who was the last great Sultan of Great Seljuk Empire and then he came back to ġehristan again end died here in 548/1153. This study aims to specify his kelami opinions. This study consists of an introductory chapter and three chapters. Ġt is informed about subject, importance, objective, method and resources of the research in introductory chapter. In the first chapter, it is given information about political, economic, sociocultural condition of Horasan region that he lived in the 6th/12th century. Also in this chapter it is informed about his life, education, teachers, students, his importance in Islamic and philosophical sciences, resources to which he gives evidenceand his works. In the second chapter, claims related his sectarian identity, Islamic sects and his ideas about philosophers are tried to be identified. In the third chapter, wichs is the last chapter, his kelami opinions are tried to specified. There for firstly his ideas about information, evidence and existence are determined by analyzing the works named el-Milel, Nihayetü‟l-ikdam, Musaraatu‟l-felasife, Mefatihu‟l-esrar and Meclisü‟l-halk ve‟l-emr that have reached to the present day. Evidence of existence and oneness of Allah. Attributes of Allah are specified in the framework of God head thought. His opinions related to Human practice, prophecy, eternity and finally opinions related to faith are specified.