Melik Semnân Hikâyesi(İnceleme- Metin)

Abstract

Edebî eserler, meydana geldiği ve yaşamaya devam ettiği toplumun tarihîni ve sosyal yaşantısını yansıtması bakımından yüzyıllardan beri en eski milletlerin toplumsal hafızaları olarak varlıklarını devam ettirmişlerdir. Diğer edebî türlerde olduğu gibi hikâyeler de milletin ruhundan doğmuş, halkın değerlerini konu almış ve barındırdığı zengin kültürel mirası ile halkın millî özünü en iyi ifade eden en önemli türlerden biri olmuştur. Halk hikâyeleri halk kültürünün temel taşları ve nesilden nesle aktarıldığı kültürün izlerini taşıyan halk anlatılarının önemli türlerinden biridir. Nazım- nesir karışımı bir söyleyiş tarzı ile anlatmaya bağlı olarak nesilden nesle aktarılan coğrafyadan coğrafyaya yayılan, yer yer masal ve destan özellikleri gösteren bu türdür. İslâmiyet öncesi Türk destanlarında göçebe kültürün izleri hâkimken yerleşik hayata geçilmesiyle birlikte bu izlerin azaldığı ve destanın yerini alan hikâyelerde toplumdaki iç içe yaşamın çatışmalarının yer aldığı görülmektedir. Zamanla değişen ve gelişen şartlar halk hikâyelerinin yayılma alanını genişletmiş ve hikâyelerin yapısını değiştirmiştir. Arap ve Fars edebiyatının etkisinin görülmeye başlamasıyla birlikte sanatın ve sanatçılığın ön plana çıkarılması düşüncesiyle yazılmış süslü ve sanatlı hikâyeler göze çarpmaktadır. Çalışmamızda incelememize esas teşkil eden Melik Semnân hikâyesi de yukarıda belirttiğimiz gibi Arap - Fars etkisiyle oluşmuş klasik edebiyatın pek çok özelliğini gösteren aynı zamanda deyimler, atasözleri, gelenek, görenek… vb. Türk kültürü açısından zengin içeriğe sahip olan bir hikâyedir. Elimizdeki metin, Taksim Atatürk Kitaplığına kayıtlıdır. Elimizdeki metinde kayıt numarası bulunmayan hikâye doksan altı sahifeden ibarettir. Eserin ilk sayfasında basım yeri, basım tarihi, hikâyenin adı ve birinci kıt’a yazmaktadır. Hikâye Şirin şehrinin hükümdarı Melik Semnân’ın başından geçen mücadeleleri konu almaktadır. Yerine geçecek bir oğlu olmadığı için çok üzülen ve çocuğunun olmasını çok isteyen Melik Semnân’ın bu isteğini gerçekleştirebilmek için yollara düşmesi ve yolculuk esnasında karşılaştığı bir takım zorluklar anlatılmaktadır. Hem hikâyenin baş sayfasında yazan birinci kıt’adan hem de hikâyenin çevirisini yapıp özetini çıkardıktan sonra hikâyenin tamamlanmadığını, devamının olduğunu tespit ettik. Halk hikâyesinin pek çok unsurunu bir arada gördüğümüz eserde yer yer masalımsı unsurların da bulunduğunu söylemek mümkündür. Yaptığımız bazı araştırmalar sonucunda hikâyede yer alan kişi ve yer adlarından bazılarına herhangi bir yerde rastlamadık. Bu da bizi kişi ve yer adlarının muhayyel olduğu sonucuna götürmüştür. Manzum- mensur karışık olarak yazılan bu hikâyeyi kullanılan dil ve anlatım özellikleri bakımından değerlendirdiğimizde hikâyenin sanatsal amaçla yazıldığını söyleyebiliriz. Yukarıda birtakım özelliklerine değindiğimiz Melik Semnân hikâyesi Türk halk kültürünün yüzyıllardır büyük bir coşkuyla gelen birikiminin değişik ve farklı coğrafyalardaki engin yansımasıdır.

For centuries literary works have continued to exist as the social memories of the oldest nations since centuries in terms of reflecting the history and social life of the society in which they have come to life and continue to live. As it is in other literary genres, stories are born of the spirit of the nation, have been one of the most important species that expresses the rich cultural heritage and the origin of the society, Folk tales are one of the main types of folk songs, and one of the most important genres of folk songs that carries traces of cultures that are passed down from generation to generation. It is seen that in the pre-Islamic Turkish epics the traces of the nomadic cultures are dominant, but these traces have decreased with the resident life and the conflicts of the inner life in the society are involved in the stories that take place of epic. Over time, the changing and developing conditions have widened the spread of folk tales and changed the structure of the stories. With the influence of Arabic and Persian literature, ornamental and artistic stories written with the thought of drawing attention to the art and artist have been seen. As we mentioned above, Melik Semnân’s story, which is the basis of our study, also shows the many features of classical literature formed by the influence of Arabic – Persian.At the same time It is a story that has a rich content in terms of Turkish culture such as proverbs,idioms,traditions and cultures. The story can be found in the Taksim Atatürk Library. The story whose record number we do not have is composed of ninety-six pages. On the first page of the work, the place of publication, the date of publication, the name of the story, and the first verse are written. The story is about the experiences of the ruler of the city of Şirin, Melik Semnân. He is very sad because he does not have a son to replace him . The story tells about Malik Semnân’s struggle to have a child. We have found that there is a continuation of the story not being completed after we have both read the first verse of the story and translated the story by examinig it. It is possible to say that there are also fairytale elements in the story that we have seen many elements of the folk story in. As a result of some research we have done, we have not come across with the names of people and places in the story anywhere. This leads us to the conclusion that the names of people and places are imaginary. We can say that it is written for artistic purposes when we evaluate it in terms of the language and narrative features used in this monumental mixed story. Melik Semnân’s story, mentioned above, is a vivid reflection of the accumulation of Turkish folk culture with great enthusiasm for centuries in different and different geographies.