İhvan-ı Safa Felsefesinde Sayıların Gizemi Üzerine Bir Çözüm Denemesi

Abstract

İhvân-ı Safa, İslâm coğrafyasında genelde felsefe özelde de İslâm düşüncesiyle ilgilenenlerin aşina olduğu bir topluluk ismidir. İslâm tarihinde aklî düşüncenin zirvesi kabul edilen ve bir çok filozofun ortaya çıktığı X. yüzyılda yaşamışlardır. Yaklaşık yüz yıl süren (biraz erken veya biraz geç farklı tarihler ileri sürülse de 945-1050) gizli bir felsefe cemiyeti hüviyetine bürünmüş olan İhvân-ı Safa topluluğu, arkalarında yaşadıkları dönemde var olan çeşitli bilimlerle ilgili Fihrist'iyle birlikte 521 (Risâlelefin sayısı konusunda tartışmalar olmakla birlikte) risale bırakmışlardır.Bu risaleler, Resâilu İhvâ-ni's-Safâ ve Hullâni'l-Vefâ adıyla farklı yayımları olmakla birlikte günümüze kadar ulaşmışlardır. İlim ve düşünce dünyası, ismine çok tanık olduğu halde, İhvân-ı Safa Cemiyeti'nin üyeleri, düşünce ve felsefeleri hakkındaki özel ve detaylı malumata sahip değildir. İşte çalışmamızda, bir makalenin elverdiği çerçevede bu gizli ve gizemli grubu kısaca tanıtıp, onların felsefelerinde önemli yer işgal eden "sayılar" gibi daha özel bir alanı irdelemeye çalışacağız. Tabi ki, "sayılar" konusunun çok özel ihtisas ve incelik gerektiren bir saha olduğunun bilincinde olarak.

Numbers are driving elements of the doctrine of Ikhwan al-Safâ. That is why they were in the grip of relations among numbers and logic analogies in science. In this respect, they saw numbers as connection points and coles between nature and holy texts. Nevertheless, Ikhwan al-Safâ used numbers to find out the secrets about future. Numbers, for them, are key elements to understand the existence in the universe and to attain ultimate reality.