| dc.description.abstract | 21. yüzyılda hızla gelişen teknoloji, ekonomiyi de etkisi altına
almaktadır. Ekonomide yaşanan gelişmeler ise işletmelerin piyasadaki
sürekliliğini sağlaması ve rekabet gücünü koruyabilmesi için sadece öz
sermayelerinin yeterli olmadığını ortaya koymuştur. Günümüz bilgi çağında
işletmelerin finansal yapısını, durumunu ve performansını gösteren muhasebe
kayıtları finansal bilgi kullanıcılarının ihtiyaçlarına tam manasıyla cevap
verememekte ve gerçeğe uygun bilgileri yansıtamamaktadır (Sarıay ve
Özulucan, 2019:14). Bu durum ise işletmelerin müşteri yapısı, patent, marka
ve kullandığı teknoloji gibi unsurlarında sermayeye dahil edilmesini gündeme
getirmiştir. İşletmelerin rekabet avantajı elde edebilmeleri için sahip oldukları
entelektüel sermayelerinin farkına varıp onu geliştirmeleri oldukça önem
kazanmıştır. Bunun yanı sıra entelektüel varlıkların da doğru, açık ve
anlaşılabilir bir şekilde ölçülmesi ve raporlanması gerekmektedir (Alagöz ve
Özpeynirci, 2007:168).
Türkiye Muhasebe Standartları‟na göre işletmelerin piyasa değerleri
ile defter değerleri arasındaki fark, maddi olmayan duran varlıklara dahil
edilememektedir. Dolayısıyla entelektüel sermayenin, gerçeğe uygun bir
şekilde ölçülerek raporlanması finansal bilgi kullanıcıları açısından bir
ihtiyaçtır. Bu sebeple literatürde birçok çalışmada entelektüel sermayenin
ölçülmesine ve raporlanmasına yönelik çeşitli yaklaşımlar ortaya
konulmuştur. Buna rağmen, entelektüel sermayenin ölçülmesi ve
raporlanması konusunda genel kabul görmüş bir standart geliştirilememiştir
(Pazarceviren ve Kaya, 2018:332).
Bu çalışmayla entelektüel sermaye kavramı, unsurları,
muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ait konulara vurgu yapılmaktadır.
Entelektüel sermayenin unsurları; insan sermayesi, yapısal sermaye ve
müşteri sermayesidir. İnsan sermayesi personellerin bilgilerini, kapasitelerini,
yeteneklerini ve uzmanlıklarını kapsamaktadır. Yapısal sermaye personellerin
verimliliğini destekleyen donanım, yazılım, veri tabanı, örgütsel yapı,
patentler, markalar, teknolojiler, buluşlar ve yayınları içermektedir. Müşteri
sermayesi ise işletmelerin dağıtım kanalları, müşterilerin devamlılığı ile
ilişkilerinden oluşmaktadır. Entelektüel sermayeyi ölçmek için kullanılan
çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bunların başlıcaları ve bu çalışmada yer alan
Piyasa Değeri – Defter Değeri, Yaklaşık Tobin Q Değeri, Hesaplanmış Maddi
Olmayan Değer Ve Ekonomik Katma Değer yöntemleri hakkında bilgilere yer
verilmiştir. | tr |
