TÜRKİYE'DE KREDİ KARTINA DAYALI ÖDEMELERİN ENFLASYONA ETKİSİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Abstract

Karta dayalı ödemelerin icadı ile birlikte harcamaların ve ödemelerin şekli değişmiş, neredeyse tüm ihtiyaçlar nakit para kullanmadan kredi kartı veya banka kartlarıyla POS cihazı aracılığıyla veya internet üzerinden yapılabilir hale gelmiştir. Bu durum yaşamı kolaylaştırmakla birlikte pazarlamadan ekonomiye, üretimden tüketime, muhasebeden vergi denetimine kadar her alanda etkisini göstermiştir. Karta dayalı harcamaların tüketiciden, üreticiye, bankadan ve devlete kadar, birçok fayda sağladığı neredeyse tüm ekonomilerde kabul gören bir olgudur. Günümüzde ödeme sisteminin önemli araçlarından biri olan kredi kartı, banka ve finans sisteminin ekonomiye sunduğu önemli hizmetlerden biridir. Başlangıçta itibarlı kişilere verilen kredi kartları, ilerleyen zamanda toplumun her kesimine hitap eden bir yapıya kavuşmuştur. Türkiye’de 2022 sonuna yaklaştığımız şu zaman itibarıyla kredi kartı sahibi olmayan ve kullanmayan aile ve işletme neredeyse kalmamıştır. Kredi kartlarının POS cihazının yanında internet üzerinden yapılan alışverişlerde kullanılabilmesi, kredi kartı ile yapılan harcamaların kapasitesinin daha da artırmıştır. Kredi ve banka kartına dayalı olarak yapılan ödemelerin sistemler tarafından kayıt altına alınması mali denetime kolaylık sağlamakla birlikte harcamaların yapılmasını, daha kolay ve artırıcı hale getirmesi, makro ekonomik değişkenlerden bir olan enflasyon üzerine etkisi incelenmesi gereken önemli konulardan biri haline gelmiştir. Bu araştırmada; Türkiye’de, 2013 Ocak - 2022 Temmuz dönemine ait 115 aylık, kredi kartı ile POS cihazı ve internet üzerinden yapılan toplam ödemeler ile aylık enflasyon oranı (TÜFE) verileri incelemeye alınmaktadır. Bu bağlamda söz konusu ilişki eşbütünleşme ve nedensellik testleri ile analiz edilmektedir. Çalışmaya ait bulgulara göre değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin olduğu ve nedenselliğin yönünün ise genellikle kredi kartına dayalı harcamaların değişimlerinden enflasyon oranındaki değişime doğru gerçekleştiği oransal olarak belirlenmektedir