| dc.description.abstract | Amaç: Glikoz metabolizmasında anahtar görevi yapan ve tüm hücrelerde bulunan Glukoz-6-Fosfat Dehidrogenaz (G6PD) enzimi, özellikle pentoz fosfat yolağının (PFY) ilk adımında rol oynamaktadır. Bu yolakta hız kısıtlayıcı olarak rol alan enzim, indirgeyici reaksiyonlar, hücre glutatyon (GSH) ve diğer sülfhidril gruplarının düzeylerini korumak için gerekli indirgen NADPH üretimini sağlamaktadır. Buda hidrojen peroksit ve diğer oksitleyici ajanların detoksifikasyonu için gereklidir. G6PD eksikliği, dünya çapında milyonlarca insanın yakındığı ve birçok hastalığın primer sebebi olarak görülen enzim eksikliği türüdür. Farklı mutasyonları ve iki yüzden fazlada varyantı mevcuttur. Genetik olarak veya çeşitli maruziyetlerle bu enzim eksikliği oluşabilmektedir. Bunun yanı sıra çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlarında bu enzimin aktivitesinde ve ekspresyon düzeylerinde azalmaya sebep olduğu kanıtlanmıştır. Yetmiş yılı aşkın süredir psikofarmakolojide, özellikle bipolar bozukluk (BP) ve depresyon tedavisinde yaygın olarak kullanılan, tedavi edici bir ajan olan lityum tuzları, son yıllarda Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde de kullanılmaya başlandı. G6PD enzim eksikliğinin çeşitli psikolojik rahatsızlıklara sebebiyet verdiği ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan lityum tuzlarının, G6PD enzimine inhibisyon/aktivasyon etkisini in-vitro olarak incelemeyi amaçladık.
Materyal ve Yöntem: Lityum Klorür (LiCl) tuzunun G6PD enzimi üzerine in vitro etkisini araştırmak amacıyla 4 farklı derişimde (0.1M, 0.08 M, 0.05M, 0.03M) hazırlanan glukoz-6-fosfat (G6P) substrat ortamına, 2 farklı derişimde (10mM, 20mM) hazırlanan LiCl ortama eklendi. G6PD aktivitesi spektrofotometrik olarak ölçüldü. Elde edilen absorbans değerlerinden tepkime hızı hesaplanarak Micheal-Mentens ve Lineweaver-Burk grafikleri çizildi.
Bulgular: Elde edilen ölçüm sonuçları Lineweaver-Burk grafiğine aktarıldığında, G6PD’ın Vmax değeri 3.591, Km değeri 0.038 olarak hesaplandı. Reaksiyon ortamına 10mM ve 20mM LiCl eklendiğinde, Vmax değerleri sırasıyla 2.504 ve 1.784 olarak hesaplandı. Km değerlerinin, G6PD ile aynı olduğu görüldü. Buradan yola çıkarak, LiCl ’ün G6PD enzimini non-kompetitif olarak inhibe ettiği kanısına varıldı. G6PD aktivitesinin 10mM LiCl ile %30 azalırken 20mM LiCl ile %50 azaldığı tespit edildi.
Sonuç: Non-kompetitif enzim inhibisyonunda, inhibitör LiCl, enzim üzerinde substratın bağlandığı aktif yerden ayrı bir yere tersinir olarak bağlanır ve G6PD yarışmasız olarak inhibe eder. Psikofarmakolojide tedavi aracı olarak kullanılan lityum tuzlarının, G6PD enzim inhibisyonuna sebep olarak, istenmeyen patofizyolojik durumları oluşturabileceği düşünülmektedir. Lityum tedavisi gereken durumlarda, bireylerin biyokimyasal ve fizyolojik takipleri dikkatle yapılmalıdır. | tr |
