İnler Yaylası (Şebinkarahisar-Giresun) kurşun-çinko yataklarında sıvı kapanım incelemeleri

Abstract

İnler Yaylası Pb-Zn yatakları; Doğu Karadeniz Bölgesi' nin iç kesimlerinde yaygın olarak gözlenen damar tipi yatakların tipik örneklerindendir. Yörede, Geç Kretase yaşlı volkanitler içinde, yaklaşık D-B doğrultulu, 3 cevher damarı belirlenmiş olup bu damarlar yaklaşık olarak KB-GD doğrultulu faylarla kesilip ötelenmişlerdir. İncelenen örneklerde cevher minerali olarak; sfalerit, galenit, pirit, kalkopirit, fahlerz ve ender olarak da kalkosin ve kovellin, gang minerali olarak ise kuvars ve kalsit gözlenmiştir. Sfalerit ve galenit en yaygın cevher mineralleridir. Opak cevher mineralleri, kuvarsların arasındaki boşluklarda kristallenmiş olup kuvarslardan daha sonra oluşmuşlardır . Sıvı kapanım incelemeleri kuvars kristallerinde yapılmıştır. Birincil kapanımlar daha yaygın olup, kuvars kristalleri içinde düzensiz olarak dağılmışlardır. İkincil kapanımlar ise kuvars kristalleri içinde, iki farklı çatlak sistemi boyunca dizilmiş olup, morfolojik ve mikrotermometrik özellikleri bakımından da farklılıklar göstermeleri nedeniyle a ve b grubu ikincil kapanımlar şeklinde ayrılmışlardır. Yapılan ilk erime $(T_{FM})$, son- buz erime $(T_{ICE})$ ve homojenleşme sıcaklığı $(T_H)$ ölçümleri ve tuzluluk hesaplamalarından; birincil kapanımların oluşumu sırasında sıcaklığı (ort. 312.0 0C) ve tuzluluğu (ort. % 7.0 NaCl eşdeğeri) yüksek, bileşim olarak CaCl2, MgCl2, NaCl ve KCl içeren, a grubu ikincil kapanımların oluşumu sırasında sıcaklığı (ort. 272.0 °C) ve tuzluluğu (ort. % 4.0 NaCl eşdeğeri) orta, bileşim olarak FeCl2, MgCl2 ve NaCl içeren, b grubu ikincil kapanımların oluşumu sırasında ise sıcaklığı (ort. 131.8 0C) ve tuzluluğu (ort. % 2.6 NaCl eşdeğeri) düşük, NaCl, KCl, Na2S04, NaHCO3 ve Na2CO3 gibi tuzları içeren, 3 farklı özellikte çözeltinin etkili olduğu anlaşılmaktadır. Birincil kapanımların kuvarsların oluşumu sırasında, a grubu hidrotermal çözeltilerin sülfürlü mineraliler in oluşumu sırasında, b grubu ikincil kapanımların ise daha sonraki dönemlerde etkili olmuş hidrotermal çözeltileri temsil ettikleri kabul edilmiştir.

Inler Yaylası lead and zinc deposits are the typical examples of the vein type lead-zinc deposits that occur in the Eastern Black Sea Region in Turkey. Ore veins are hosted by Upper Cretaceous volcanic rocks which were intruded by Tertiary granitoids, and Eocene and Plio-Quaternary volcanic rocks. Three ore veins trending E-W were identified during the field investigation of this study. These veins were cut and ofset by younger faults. Microscopic studies showed that the ore veins contain sphalerite, galena, pyrite, chalcopyrite, fahlore group minerals, chalcocite and covvellite as ore minerals and, quartz and calcite as gangue minerals. Sphalerite and galena arc dominated. Opaque minerals occur among the quartz crystals and this indicates that sulfide mineralisation took place later than quartz crystalization. Fluid inclusion studies were carried out in the quartz crystals. Primary inclusions are more widespread and irregularly dispersed. Secondary inclusions occur along two different crack systems and they also show two different morphologic and microthermometric characteristics, and they were separated into two distinc groups as (a) and (b). First melting $(T_{FM})$, last ice melting $(T_{ICE})$ and homogenisation $(T_H)$ temperature measurements and salinity calculations show that the temperature and salinity of the fluids trapped in primary induisons were high (avr. temp. 312.0 0C and avr. salinity 7.0 % NaCl equiv.) comparing with the secondary incluions and contain the salts of CaCl2, MgCl2, NaCl and KCl, those in a group secondary inclusions were moderate (avr. temp. 272.0 0C and avr. salinity 4.0 % NaCl equiv.) and contain the salts of FeCl2, MgCl and NaCl, those in b group secondary inclusions were low (avr. temp. 131.8 0C and avr. salinity 2.6 % NaCl equiv.) and contain the salts of NaCl, KCl, Na2SO4,NaHCO3. These results indicate that hydrothermal fluids with three different characteristics acted as mineralizing fluids during the mineralisation processes. It is assumed that the primary inclusions represent the fluid formed quartz, the first group secondary inclusions represent the fluid responsible for sulfide mineralisations and the other group of secondary inclusions represent the fluids developped during the later episode of mineralisation processes.