Karamadazı plütonunun (Yahyalı-Kayseri) mineralojik-petrografik ve jeokimyasal incelemesi

Abstract

Orta Toros kuşağında ender olarak yüzeylenen granitik kayaç çıkmalarından birisini oluşturan Karamadazı (Yah-yalı-Kayseri) plütonu,'Bolkardağ birliğine ait Permo-Triyas yaşlı mermerleri sıcak dokanakla kesmekte ve hatta yer yer manyetitli skarn cevher yatakları oluşturmaktadır. Kuvaterner yaşlı yamaç molozu ve alüvyonlarla örtülen Karamadazı plütonunun jeolojik-stratigrafık yaşı hakkında yeterli veri bulunmamakla birlikte, bölgesel jeolojik deneştirmelerle Üst Kretase-Alt Tersiyer yaşlı olabileceği ileri sürülmektedir. Tipik olarak bimodal karakter gösteren Karamadazı plütonu kuvars diyorit/tona!it ve lökogranit bileşimi! kayaçlardan oluşmaktadır. Kuvars diyo-rit/tonalitlerin mineralojik bileşimi plajiyoklaz (albit-oligoklaz) + kalsik klinoamfıbol + kuvars + biyotit + klorit + epidot + apatit + titanit; lökogranitlerin mineralojik bileşimleri ise kuvars + K-feldispat + plajiyoklaz + biyotit (bazan biyotit yerine + kalsik klinoamfibol) + klorit + apatit + titanit minerallerinden oluşmaktadır. Mineralojik ve jeokimya-sal verilere göre daima iki farklı topluluk oluşturan kuvars/diyorit ve lökogranitlerin, sırasıyla, mafik ve felsik bileşimli iki farklı magma kaynağından türeyebilecekleri; diğer taraftan, hem kuvars diyorit/tonalitlerin ve hem de lökogranitlerin, türemiş oldukları magma kaynaklarının oldukça diferansiyasyona uğramış uç üyeleri olabilecekleri ileri sürülmektedir. Bimodal karakter sergileyen Karamadazı plütonu kuvars diyorit/tonalitlerinin K bakımından aşırı derecede fakir, buna karşılık Na bakımından zengin olmaları önemli bir karakteristik olarak değerlendirilmektedir. Bimodal Karamadazı plütonu kayaçlarım oluşturan mafik ve felsik magma kaynaklarının, çarpışma sonrası bir jeotektonik ortamda, manto ve kabuktan türemiş kalkalkali magmaların ileri derecede diferansiyasyona uğramış türevlerini temsil edebilecekleri düşünülmektedir. Diğer taraftan, magma(lar)ın evrimi/katılaşması sırasında yankayaç asimilasyonu, asimilasyon-fraksiyonel kristalleşme veya beslenme-fraksiyonel kristalleşme, metasomatizma, vb. süreçlerin gelişip gelişmediğinin aydınlatılabilmesi için tümkayaç REE jeokimyası, mineral kimyasına dayalı jeotermobarometre çalışmaları, mutlak yaş tayini ve izotop jeokimyası çalışmaları gibi bazı ileri jeokimyasal çalış-maların gerçekleştirilmesi önerilmektedir.

The Karamadazı pluton (Yahyalı-Kayseri) constitutes one of the scarcely exposed granitic outcrops in the middle parts of Torides in Turkey. It intrudes the Permo-Triassic marble belonging to Bolkardağ unit by forming some magnetite-type skarn occurrences of which some are economically operated. Although there is no any geological and stratigraphical age evidences about the age of the Karamadazı pluton, just covered by Quaternary debris and' alluvium, a Late Cretaceous to Early Tertiary emplacement age can be proposed on the basis of regional, geological correlation. The Karamadazi pluton is formed by two different types of rocks of quartz dioritic/tonalitic and leucogranitic in composition which led it to be called a typical bimodal pluton. The mineralogical assemblages of the quartz diorites/tonalites and leucogranites consist of plagioclase(albite + oligoclase) + calcic clinoamphibole + quartz ± biotite ± chlorite ± epidote '± apatite ± sphene, and quartz + K-feldspar + plagioclase ± biotite ( ± calcic clinoamphibole instead of biotite in some samples) ±_ chlorite ±_ apatite ± sphene, respectively. Mineralogical and geochemical data always represent the coexistency of two different magmatic associations composed of quartz diorites/tonalites and leucogranites which are considered to be derived from different mafic and felsic magma sources, respectively. On the other hand, major and trace element geochemistry data also reveal that both of the quartz diorites/tonalites and leucogranites seem to be the highly differentiated derivatives of their discrete magma sources. The extremely depletion in K, and a considerable enrichment in Na is an important characteristic for the quartz diorite/tonalite type of rocks of bimodal Karamadazi pluton. As to the geodynamics, the calc-alkaline mafic and felsic magma sources of the bimodal Karamadazi pluton can be proposed to have been derived from mantle and crust, respectively, in a post-collisional situation. Some advanced geochemical studies such as REE, geothermobarometry based on mineral chemistry, absolute age dating and isotope geochemistry would be appreciated for better understanding of some processes involving assimilation, assimilation-fractional crystallization, replenishment-fractional crystallization and metasomatism during the evolutioıı/solidification of magma source(s) in the petrogenesis of bimodal Karamadazi pluton.