İskenderun Körfezi güncel foraminiferlerinde gözlenen jeokimyasal anomaliler

Abstract

Güncel ve eski denizel ortamlarda karbonat üreticileri arasında yer alan organizmaların kavkılarında biyojeokimyasal tarihçeyi saklamaları, bu canlıların son yıllarda ülkemizde de ayrıntılı biçimde incelenmelerine yol açmıştır. Bu çalışmada güncel bazı foranlinifer kavkılarının mineralojik ve jeokimyasal özellikleri belirlenerek; ortamsal koşullar ve güncel jeolojik anomaliler arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. İskenderun Körfezi'nden derlenen iki tortul örneğindeki foraminifer kavkıları tüm kayaç (XRD ve AAS) ve mikroprob düzeyinde incelenerek kavkılarda renklenmelere neden olan elementler yarı-nicel / nicel olarak saptanmıştır. Bu örneklerde güncel foraminiferlerden 11 cins ve 17 tür gözlenmiştir. İncelenen foraminifer kavkılarında yeşil, siyah, pembe, gri ve sarı renkli kesimler gözlenmiştir. Örnek No 36'daki foraminifer kavkıları başlıca aragonit ve Mg-kalsit, daha az miktarda anhidrit, dolomit ve kuvars içermektedir. Örnek No 125 ise kalsit, Mg-kalsit, aragonit ve eser miktarda dolomit, kuvars ve sideritten oluşmuştur. Foraminifer kavkılarının element konsantrasyonları geniş bir aralıkta değişim göstermekle birlikte, Cu, Zn ve Pb'da zenginleşmeler saptanmıştır. Körfezdeki aktif faylardan çıkan sıcak suların taşıdığı iyonların deniz suyunda zenginleşmeleri ve sonuçta bunların kavkılarda anormal kirlenmeye neden oldukları ileri sürülebilir. Bunlar, canlıların fiziksel ve kimyasal işlevleri sırasında ikincil olarak zenginleştirilmiş olmaları beklenmelidir. Kavkılardaki Mg/Ca oranı 11.63-219.23 arasında değişmektedir. Bentik foraminifer kavkılarındaki kalsitlerin Mg/Ca oranı ile deniz tabanı suyu sıcaklığı arasında bir ilişki kurularak 21-51 °C arasında değişen sıcaklıklar bulunmuştur. Deniz tabanı suyu sıcaklığındaki anomali ve bazı element konsantrasyonlarmdaki zenginleşmeler güncel kırık hatlarına bağlı hidrotermal kaynaklan işaret edebilir.

Organisms as carbonate producers in modern and ancient marine environments were investigated in our country recent years in detail because of preserving biochemical history on their shells. In this study, the relations among fossilspecies environmental conditions and modern geological anomalies were searched throughly by determining paleontologic, mineralogical and geochemical, features of some modern foraminiferal shells. Foraminiferal tests collected from two submarine sediment samples in iskenderun Bay were studied by whole-rock (XRD and AAS) and microprobe methods, and in this way elements being the cause of colorful on the shells were semi-quantitatively /quantitatively measured. 11 genus and 17 species of modern foraminifers were observed in these samples. Green, black, pink, gray and yellow colored parts are observed in the encountered foraminiferal species. Foraminiferal shells of Sample No.36 mainly contain aragonite and Mg-calcite, less anhydrite, dolomite and quartz. Foraminiferal shells of Sample No. 125 are made up of abundantly calcite, Mg-calcite, aragonite and rarely dolomite, quartz and siderite. The richnesses in Cu, Zn and Pb were determined although element concentrations of foraminifer shells show a variation in wide range. It is explained that an abnormal contamination within the shells are caused by enrichments in the sea water of ions transported with hot waters coming from active faults. Moreover, it should be expected that these elements are secondarily got rich during metabolism by livings. Mg/Ca ratios of shells vary between 11.63 and 219.23. A temperature of 21-51 C are found by setting up a relationship between Mg/Ca ratio of calcites in benthic foraminifers and sea-floor water temperature. The anomaly in the sea-floor water temperature and richness in the concentrations of some elements can indicate hydrothermal springs related to present fracture lines.