Geology and structural evolution of the Tokat Massif (Eastern Pontides, Turkey)

Abstract

Tokat Masifi, doğu Pontidler'in batı kesimini temsil eden ve Amasya ile Reşadiye arasında geniş bir yayılım sunan Liyas öncesi yaşta metamorfik bir karmaşık ile temsil edilir ve batı Pontidler'deki Karakaya Karmaşığı ile korele edilebilir. Bu kompleks, Tokat yöresinde iki temel birime ayrılabilir. Bunlar, Turhal Metamorfitleri ve Devecidağı Karışığı'dır. Turhal Metamorfitleri, masifin kuzeyini oluşturan metavolkano-tortul bir diziyi karakterize eder. Alt kesimi, gnays, amfibolit ve mika şistlerle, üst kesimi ise mika şist, fillit, metakırıntılı, metabazit ve mermerin ardaşımından oluşan bu birim ağırlıklı olarak bir yay istifinin özelliklerini yansıtır. Devecidağı Karışığı ise masifin güneyini oluşturan ve yer yer olistostromal özellikte bloklu metavolkano-tortul istifi karakterize eder. Bu birim, kimi zaman yitim karışığı, kimi zaman yay-önü istifinin özelliklerini yansıtan ve ağırlıklı olarak yitim zonu ile yay-önü arasında gelişen heterojen bir kayatürü topluluğu ile temsil edilir. Tokat Masifi'ni oluşturan metamorfik birimler, doğu Pontidler'in diğer kesimlerinde ve Kuzey Anadolu Ofiyolit Kuşağı boyunca da izlenmektedir. Bu birimler, daha güneydeki Kuzey Anadolu Ofiyolit Kuşağı'na ait ofiyolitli melanj prizmasına geç Kampaniyen öncesinde tektonik dilimler halinde eklenmişlerdir. Geç Kretase yaşlı olan ofiyolitli melanj prizmasına ait bazı dilimler de, Tokat Masifi arasında yaklaşık doğu-batı uzanımlı olarak yer almaktadır. Dolayısıyla, Tokat Masifi birimleri arasında yer alan ofiyolitler ve ofiyolitli melanjlar, ilksel yerleşim yerlerinde olmadığından bunların konumu gözetilerek kenet kuşakları çizilemez. Kuzey Anadolu Ofiyolit Kuşağı'nı oluşturan ofiyolitli melanj prizması başlangıçta hem kuzeye hem de güneye doğru yayılarak büyümüş ve kuzeydeki yani masif tarafında yer alan melanj dilimleri daha sonraki sıkışmanın güdümünde yükselip aşınmış ve kalıntı yüzeylemeler neotektonik süreçte retro-şaryajlarla terslenmiştir.

The Tokat Massif consists of a pre-Jurassic metamorphic complex that crops out widely between Amasya and Reşadiye in the western part of eastern Pontides, and which can be correlated with the Karakaya Complex of the western Pontides. This complex is named the Tokat Group, and is divided into two main units, namely, the Turhal Metamorphics and Devecidağ Melange. The Turhal Metamorphics form a volcano-sedimentary sequence in the northern part of the Tokat Massif. The lower level of the formation is made up of gneiss, amphibolite and mica schists, whereas the upper part is represented by an alternation of mica schist, phyllite, metaclastic rocks, metabasite and marble, which probably reflects an arc association. The Devecidağ Melange is characterised by a metavolcano-sedimentary olistostrome, which forms the southern part of the massif. This unit is quite heterogeneous and reflects/in places, a subduction melange and/or a fore-arc sequence. The Devecidağ Melange may have formed in a setting between a subduction zone and a fore-arc. The units of the Tokat Massif can be traced along the eastern Pontides and also along the North Anatolian Ophiolitic Belt. These units have been accreted to the melange prism as tectonic slices along the North Anatolian Ophiolite Belt before the Campanian. Some of Late Cretaceous ophiolitic melange slices also crop out in the Tokat Group as E-W-trending tectonic slices. The ophiolites and ophiolitic melange are believed to have been emplaced both to the north and to the south during the Late Cretaceous. The north-vergent thrusts have been later realigned into south-dipping thrusts during a neotectonic phase.