Multiple sklerozlu hastalarda yeti yitimi ve günlük yaşam aktivitelerinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı MS'li hastalarda, yeti yitimi ve günlük yaşam aktivitelerindeki bağımsızlık düzeyinin değerlendirilmesi ve etkileyen faktörlerin incelenmesidir. Yöntem: 104 MS'li hastanın yer aldığı çalışmanın verileri, Hasta Bilgi Formu (HBF), Kısa Yeti Yitimi Anketi (KYA) ve Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi (GYAİ) ile toplanmıştır. Çalışmanın verileri varyans analizi, Kruskal Wallis testi, student- t testi ve korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: MS' li hastaların %23.1'inde hafif, %29.8'inde orta ve %14.4'ünde ağır düzeyde olmak üzere çoğunluğunda (%67.3) çeşitli düzeylerde yeti yitimi geliştiği, %72.1'inin günlük yaşam aktivitelerini sürdürmede başkalarına bağımlı olduğu saptanmıştır. MS li hastalarda; yeti yitimi ile çocuk sahibi olma, eğitim düzeyi, çalışma durumu ve evde yalnız ya da ailesi ile birlikte yaşama arasında anlamlı ilişki elde edilmiştir. Benzer şekilde hastaların günlük yaşam aktivitelerini sürdürmede bağımsızlık düzeyi ile çocuk sahibi olma, eğitim düzeyi, çalışma durumu ve hastalık süresi arasında ilişki olduğu belirlenmiştir (p< 0.05). Çalışma durumu, eğitim düzeyi ve çocuk sahibi olma faktörleri hem yeti yitimi hem de günlük yaşam aktivitelerini sürdürmede bağımsızlık düzeyini etkileyen ortak faktörler olarak bulunmuştur. Aynı zamanda MS'li bireylerin KYA ile GYAİ puanları arasında negatif yönlü (r=-0.62) bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.05). Sonuç: Yeti yitimi MS'li hastalarda yaşanan önemli bir sorundur. MS li hastalarda yeti yitimi arttıkça günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılık düzeyi de artmaktadır. MS li hastaların bazı kişisel özelliklerinin yeti yitimi ve günlük yaşam aktivitelerini sürdürme üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. MS li hastalarda yeti yitimi ve GYA ni sürdürmede bağımsızlık düzeyini belirlemek yeti yitiminin azaltılması, yeti yitimi nedeniyle hastalarda oluşan sınırlılıkların tanımlanması ve günlük yaşam aktivitelerinin sürdürülmesine yönelik etkili bakım planlarının yapılması için önemlidir.

Objective: This study aimed to evaluate disability and the level of independence in ADLs in the patients with MS and investigate the affecting factors. Method: This study was applied on 104 patients with MS. Data were collected with Patient Information form, Disability Questionnaire and The Barthel Index of Activities of Daily Living (BIADLs). Data of the study was evaluated using the varyant analysis, Kruskal Wallis test, student &amp;#8211;t test and the corelation analysis. Results: Most of the patients with MS (%67.3) experienced disability. Also it was found that %72.1 of the MS patients were dependent while maintaning their ADLs. The working status, education level and having child were the common factors which affected both disability and the level of independence in maintaning ADLs. Moreover, a negative corelation was detected (r =-0.62) between the score of Brief Disability Questionnaire (BDQ) and BIADLs in MS patients (p&lt;0.05). Conclusion: Disability is an important problem for MS patients. While the disability in the MS patients is increasing, dependence ADLs level increases, too. Some of personal characteristics of MS patients also affect disability and independence level in ADLs. Detecting the level of disability and the level of independence in maintaining ADLs in MS patients is very important for decreasing the disability and describing the limitation which occur in the patients due to this disability and for implementing effecive care plans in order to maintain ADLs.