Bilişsel davranışçı tekniklere dayalı öfke yönetimi programının lise öğrencilerinin öfke ve atılganlık düzeylerine etkisi

Abstract

Amaç: Çalışmada bilişsel davranışçı tekniklere dayalı olarak hazırlanan öfke yönetimi programının lise öğrencilerinin öfke ve atılganlık düzeylerine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma ön test-son test kontrol gruplu deneysel çalışma deseninde yürütülmüştür. Bir lisede dokuzuncu sınıfta öğrenim gören öğrencilere Sürekli Öfke ve Öfke Tarz Ölçeği (SÖÖTÖ) ile Rathus Atılganlık Ölçeği (RAÖ) uygulanmıştır. Araştırmaya alınma ölçütlerini karşılayan 51 öğrenci randomize olarak cinsiyet ve ölçek puanları açısından eşleştirilerek deney ve kontrol grubuna atanmıştır. Deney grubundaki öğrenciler 12"şer kişilik iki gruba ayrılmıştır. Grup haftada bir gün, bir buçuk saat süreyle toplanmış ve çalışma 10 hafta devam etmiştir. Grup çalışmasının bitiminde deney ve kontrol grubundaki öğrencilere ölçekler tekrar uygulanmıştır. Veriler SPSS 16.0 istatistik paket programında değerlendirilmiş, çözümlemede Levene testi, ki-kare ve t testi kullanılmıştır. Bulgular: Deney ve kontrol grubunun SÖÖTÖ ve RAÖ puanları arasında ilk ölçümde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Programdan sonra yapılan ölçümde SÖÖTÖ sürekli öfke, öfke içte ve öfke dışta alt ölçek puan ortalamaları deney grubunda kontrol grubundan düşük; öfke kontrol alt ölçeğinde ise deney grubunun puan ortalaması kontrol grubundan yüksek olup, farkın anlamlı olduğu belirlenmiştir. Programdan sonra deney grubunun RAÖ puan ortalamasının ise, kontrol grubundaki öğrencilerden daha yüksek olduğu saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları bilişsel davranışçı tekniklere dayalı olarak oluşturulan öfke yönetimi programının öğrencilerin sürekli öfke düzeyinde azalma, öfkeyi uygun biçimde belirtme, öfkeyi kontrol etme ve atılgan bir şekilde davranış geliştirmeyi sağladığını göstermiştir.

Objective: The study aimed to determine the effects of the anger management program based on cognitive behavioral techniques on adolescents" anger and assertiveness levels. Methods: The study employed an experimental design with pretest-posttest measures and a control group. State-Trait Anger Expression Inventory (STAXI) and Rathus Assertiveness Inventory (RAI) were applied to 9th grade high school students. Fifty-one students who met the inclusion criteria of the study were randomly matched in terms of gender and their scale scores and assigned to experimental and control groups. At the end of the group work, the scales were reapplied to the students both in the experimental group and in the control group. The data was analyzed by SPSS 16.0 statistical package programme and Levene test, t test and chi square test were used. Results: During the first measurement, there was not a statistically significant difference between the STAXI and RAI scores of the experimental and control groups. The measurement conducted with STAXI after the program revealed that the mean scores for the trait anger, anger-in, and anger-out subscales were lower in the experimental group than in the control group, and for the anger control subscale, the mean scores were higher in the experimental group than in the control group and the difference was highly significant. After the program, the mean RAI score of the experimental group was higher than that of the control group, and the difference was statistically significant. Conclusion: The results of this study revealed that the anger management program based on cognitive behavioral techniques decreased students" trait anger levels and helped them express their anger appropriately manage their anger and develop an assertive behavior.