HALİKARNAS BALIKÇISI’NIN TURGUT REİS ADLI ESERİNİN TARİHÎ ROMAN KAVRAMI ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Bilindiği gibi Halikarnas Balıkçısı, Yahya Kemal Beyatlı ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu tarafından dar anlamda Antik Yunan kaynaklarına yönelmeyi, geniş anlamda ise Akdeniz havzası kültüründen beslenmeyi öneren "Nev-Yunanîlik" adlı edebî görüşü geliştirmiş, Anadoluculuk düşüncesinden ve Türk Tarih Tezi'nden de yararlanarak Mavi Anadoluculuk adı altında bir medeniyet ve tarih teorisi ortaya koymuştur. "Cevat Şakir Kabaağaçlı" isminden feragat ederek, edebiyat dünyasına Halikarnas Balıkçısı müstearıyla giren yazarın edebî kişiliğinin en belirgin özelliği, tabiatı özellikle de denizi; eserlerinde karakterleri, kurguyu ve uzamı birbirine eklemleyen, vazgeçilmez bir bağdaştırıcı öğe olarak kullanmasıdır. Halikarnas Balıkçısı'nın 1962 yılında yayımladığı Turgut Reis adlı romanında, II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim ve Kanunî Sultan Süleyman dönemlerinde Akdeniz havzasının Türkleştirilmesi konusunda Barbaros Hayreddin Paşa ile birlikte önemli deniz savaşlarına katılan ve Malta'da İspanyollarla giriştiği bir çatışma sırasında kaza sonucunda ölen Turgut Reis'in mücadeleleri ana olayı oluşturur. Bu makalede Halikarnas Balıkçısı'nın iki vazgeçilmez tutkusu olan tarih ve denizin tarihî roman kimliğindeki Turgut Reis adlı eserde nasıl bir bileşkeye dönüştürüldüğü değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Buna göre öncelikle Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın tarihçi kimliği üzerinde durulmuş, ikinci olarak tarih-edebiyat ilişkisi belirlenmeye çalışılarak bu iki disiplinin teğet noktası olan ve hâlen üzerinde tartışmalar yürütülen tarihî romanların nitelikleri saptanmıştır. Son olarak ise örneklem olarak seçilen Halikarnas Balıkçısı'nın Turgut Reis adlı eseri yazarın tarih anlayışı ve tarihî romanın nitelikleri açısından değerlendirilmeye gayret edilmiştir

As it is known, Halikarnas Balıkçısı developed the literary idea called as “Neo-Greek” which suggests fronting Ancient Greek sources in the narrow sense and feding from Mediterranean Culture in the broad sense by Yahya Kemal Beyatlı and Yakup Kadri Karaosmanoğlu, and he also revealed a civilization and history thesis of “Blue Anatolia” by refering to Anatolia phylosophy and Turkish History Thesis. The most prominent feature of the writer, who used the name of “Halikarnas Balıkçısı” by waiving his real name “Cevat Şakir Kabaağaçlı”, used the nature especially the sea as an indispensable element in his works while connecting the characters, the fiction and the environment. In the novel of Turgut Reis published by “Halikarnas Balıkçısı” in 1962, the battles of Turgut Reis, who attended some important sea wars with the Barbaros Hayreddin Pasha in order to Turkification of Mediterranean Region in the period of II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim and Kanunî Sultan Süleyman and was dead as a result of an accident occurred during the battle against Spaniard in Malta. In this article, it is evaluated that how Halikarnas Balıkçısı’s the two indispensable passions of history and sea turned into resultants in his historical novel of Turgut Reis. In this context, the study is composed of three different sections. So firstly, the historical identity of Cevat Şakir Kabaağaçlı is emphasized and secondly the characteristics of historical novels, which are being still discussed and is the tangent point of the disciplines of history and literature, are identifiedby determining the relation between them. Finally, “Turgut Reis” novel of Halikarnas Balıkçısı, which is chosen as a sample, is evaluated in the aspects of the writer’s understanding of history and the historical novel characteristics