Avrupalıların Gözlemlerinde Osmanlı Eğitimi ve Bilimi (16-18.Yüzyıllar)

Abstract

Seyyahlar başta olmak üzere gözlemlerini kaleme alan kişilerin bıraktıkları bilgiler tarihsel bilginin ve tarih bilincinin oluşmasında oldukça önemli bir paya sahiptir. Bu bilgilerin modern tarihçiler tarafından yorumlanması ve tarih biliminin gelişmesi adına gün yüzüne çıkarılması ise en az seyyahların yazdıkları kadar önemlidir. Osmanlı Devleti de kendi çağında pek çok Avrupalı seyyahı ağırlamıştır. Çoğu eğitimli olan bu insanların gördükleri ve işittiklerini sayfalara dökmeleri ile ciddi bir seyahatname arşivi oluşmuştur. Bu gözlemciler sadece seyyahlarla sınırlı kalmamış diplomat ve esirler de anı mahiyetinde yazdıkları ile literatüre büyük destek sağlamışlardır. İşte bu çalışma on altıncı yüzyıldan on sekizinci yüzyıla üç asrı kapsayan süreçte bu Avrupalı gözlemcilerin Osmanlı bilim dünyasını ve bu dünyanın aktörlerini nasıl gördüklerini aktarmak adına küçük bir adım niteliğindedir.

The information left by especially the traveler and by the other people has a big share for occurring the history consciousness and the historical information. The interpretation of that information by the modern historians and uncovering on behalf of the expansion of history science is also as much as important like the writings of the observers. Ottoman state also hosted many European travelers in its era. A serious travelogue archive consisted by writing of those people many of whom were trained of what they had seen and heard. Those observers were not limited with only travelers but some diplomats and captives provided big contribution to the literat ure with their writings as memory. So this study is like a small step on behalf of transferring of how the European observers did see the Ottoman science world and the actors of this world in the era of three ce nturies from the sixteenth to the seventeenth centuries.