Erkek ergenlerde anne babadan algılanan destek ile akran zorbalığı arasındaki ilişkide arkadaşlık niteliğinin rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı, erkek ergenlerin anne ve bahalarından algıladıkları desteğin zorbalık ve zorbalığa maruz kalmayla doğrudan ve arkadaşlık niteliği üzerinden dolaylı ilişkilerini incelemektir. Araştırmanın örneklemini, Ankara ili Çankaya ilçesine bağlı on okulun ycdi-onuncu sınıflarında okuyan 348 erkek ergen ($(Ort._{yas}=14.7,S=1.44)$oluşturmuştur. Araştırmada, Ergen Aile Süreci, Arkadaşlık Niteliği ve Akran Zorbalığını ve Akran Zorbalığına Manız Kalmayı Belirleme ölçekleri kullanılmıştır. Doğrudan ilişkilere ait bulgular, babadan algılanan desteğin artmasının arkadaşlık ilişkilerinde olumsuzluğun ve zorbalık davranışlarının azalmasıyla ilişkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca arkadaşlık ilişkisinin olumsuz olması, zorbalık davranışlarındaki artışla; olumlu olması ise zorbalık davranışların-daki azalmayla ilişkilidir. Dolaylı ve aracı rollere ilişkin analiz sonuçlan, olumsuz arkadaşlık niteliğinin, babadan algılanan destekteki azalma ite zorbalık davranışlarının artması arasındaki ilişkiyi kısmen açıkladığını göstermiştir. Anneden algılanan desteğin ergeni akran zorbalığından ve niteliksiz arkadaş ilişkilerinden koruyabilmesinin ancak babanın destekleyici olarak algılandığı ortamlarda mümkün olduğu belirlenmiştir.

The purpose of this research was to investigate the associations of perceived maternal and paternal support with peer bullying/victimization directly and indirectly via friendship qualities among male adolescents. A total of 348 boys $(M._{age}=14.7,SD=1.44)from7^{th}to10^{th}$ grades often secondary and high schools participated in the study. Measurements were Adolescent Family Process, Friendship Qualities and Multidimensional Peer Victimization and Bullying scales. The results showed that perceived support from father had a protective role both on peer bullying/victimization and on negative friendships of adolescent boys. Negative friendship quality was related to an increase in the bullying and victimization while positive friendship quality had a decreasing role on these variables. The results of the analyses addressing indirect and mediation effects of variables showed that negative friendship quality partially explained the association of decreasing perceived father support with increasing peer bullying/victimization. Results also revealed that perceived maternal support could protect adolescents from peer bullying and victimization and from negative friendship quality only within settings in which father was also supportive.