“Türk evi” idealleştirmesinde “Osmanlı evi” ve “Anadolu evi” kavramlarının ortaklıklarına ilişkin işlevsel açıklamalar

Abstract

Bu makalenin hedefi, geleneksel ev konusunun “Türk evi”, “Osmanlı evi”, “Anadolu evi” gibi etiketlerle incelendiği araş- tırmaların değerlendirilmesidir. Türk evi idealinin Akademik söylemde nasıl ele alındığı önemli ilginç bir tartışma konusu- dur. Türk evi kavramı, değişen şartlar içerisinde çeşitli farklı yo- rumlara ve itirazlara maruz kalmasına rağmen, temel bir araş- tırma ve çözümleme konusu olmaya devam etmiş ve hatta mi- mari özler üzerine yapmış olduğu vurgu sebebiyle Türkiye’de hem rölövecilik hem de tipoloji çalışmalarına yön vermiştir. Türk evi kavramına karşı 1970’lerden itibaren yavaş yavaş yük- selen, 1990’lardan sonra ise bir hayli artan itirazlara rağmen, kavram oldukça kurumsallaşmış olduğundan, Osmanlı veya Anadolu konut kültürünü ancak bu kavramın paradigmaları içerisinden tartışmak kaçınılmaz olmuştur. Kısacası bu makale- de geleneksel evle ilgili çalışmalarda ideal “Türk” evine yükle- nen anlamların anlaşılmasına ve Osmanlı coğrafyasındaki ev kültürlerinin idealize edilmiş bir kavramla birbirlerine öz bakı- mından bağlandırılması meselesi irdelenmeye çalışılmıştır.

This paper aims to evaluate the existing research on the Turkish house, which investigates the subject under such titles as the “Turkish house”, the “Ottoman house” or the “Anatolian house”. The way the “Turkish house” ideal is treated in academic discourse is an intriguing case. The concept of the “Turkish house” has been the subject of different interpretations and objec- tions under changing conditions. Yet, it has always been a subject of research and discussion since the time it appeared as a concept, and its emphasis on architectural essentials has informed survey drawings and typological research in Turkey. Although the objec- tions against the concept of the “Turkish house” have gradually boosted since the 1970s and made a peak in the 1990s, the con- cept has still remained as an indispensable paradigm for discus- sions of the Ottoman or Anatolian house culture. This paper aims to explain the parallel or diverse meanings attributed to the ideal “Turkish house” and attempts to understand the endeavor to create essential bonds between various housing cultures in the Ottoman geography through an idealized concept.