OSMANLI DEVLETİ’NDE ISLAHATLAR BAĞLAMINDA MUSKA VE FALCILIKLA MÜCADELE ÖRNEKLERİ

Abstract

Bu makalede, Osmanlı Devleti’nde muskacılığa ve falcılığa karşı yapılan uygulamalar ele alın-mıştır. Falcılık, muskacılık gibi uygulamaların geçmişi İslam dininin ortaya çıkışından daha eskilere, antik dinlere kadar uzamaktadır. Her din ve toplumda rastlanan bu uygulamalar eskiden beri insanın aciz kaldığı olayları önceden bilmek ve tedbir almak isteği ile ortaya çıkmıştır. Avrupa’da bu tür işler yaptığı düşünülen kişiler cadılıkla, sihir yapmakla suçlanmıştır. Reform ve Rönesans’tan sonra ak-lın ve bilimin gelişmesiyle daha önce açıklanamayan olay ve olguların açıklaması yapılmış ve bu tür uygulamalar ortadan kalkmıştır. Bu tür uygulamalar İslamiyet öncesi Arap ve Türk toplumlarında da mevcut olup İslam dini bunları yasaklamıştır. Ancak bu uygulamalar Müslümanlar arasında ya-şamaya devam etmiştir. 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde muskacılık ve falcılık yaparak halkı dolan-dıranların artması üzerine devlet tedbirler almaya çalışmıştır. Çalışmada Osmanlı Devleti’nin ıslahat uygulamaları bağlamında muskacılığa ve falcılığa bakışı açıklanmaya çalışılmıştır. Osmanlı Devleti ıslahatlarla merkezileşip eğitim ve kültür hayatını denetim altına alırken, muska ve falcılıkla dolandı-rıcılık yapan, halkı aldatan kişiler devletin ilgili kurumlarının dikkatini çekmiştir. Bu tür şeyleri eleş-tiren Avanzade gibi aydınlar meseleyi hükûmetin bir görevi olarak hem din hem de akılcılık ve eğitim bakımından ele almıştır. Zaman zaman bireysel şikâyetler yapılmıştır. Bireysel şikâyetler arasında ilginç olaylar dikkat çekmiştir. Başlangıçta doğrudan bu işleri yapan kişilere yönelik hukuki ve cezai tedbirler alınmamıştır. Osmanlı Devleti’nin kurumlarının uyarıları ve şikâyetlerin artması üzerine ıs-lahatlar bağlamında tedbirler arayışına girilmiştir. Mevcut Ceza Kanunu yetersiz kalınca daha önceki uygulamalar incelenmiştir. Birinci Dünya Savaşı yıllarındaki çözüm arayışları Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne miras kalmıştır. Çalışmada bu şikâyetler ile ilgili örnekler ve devletin dinî, hukuki ve cezai tedbir arayışlarına dair belgeler incelenmiş ve değerlendirilmiştir.

This article has discussed the applications against the amulet and fortune-telling activities in Ottoman Empire. The history of the application, such as fortune-telling and amulet goes back to anci-ent religions older than the emergence of Islam. Applications found in every religion and society has always been helpless human events that has emerged with the desire to know and to take measures in advance. In Europe, people who did this kind of work has been accused of witchcraft and magic. After the Reformation and the Renaissance, as a result of the development of mind and science, unexplained events and cases have been explained and this kind of applications have disappeared. Such practices before Islam was also available in Arabic and Turkish communities and Islam forbade these practices. In the 19th century, the Ottoman Empire tried to take measures on the increase of fraud by amulet and fortune-telling. This study attempts to explain amulet and fortune-telling at a glance in the context of reforms in the Ottoman Empire. As the Ottoman Empire took educational and cultural life under control as a result of centralization, amulet and fortune-telling activities have attracted the attention of related institutions of the Empire. Critic intellectuals such as Avanzada addressed the subject in terms of religion, rationalism and education as a matter of duty of government. Individual complaints have been made from time to time. Interesting events have been noted among individual complaints. Initially, those who exercised these practices haven’t faced legal and penal measures. However, the increase in warnings by the agencies of Ottoman Empire and growing complaints have urged the State to embark on a quest of precautions within the scope of reformations. Existing Criminal Code has been considered inadequate, so that earlier applications have been examined. The search for solutions in the First World War years have passed to Republic of Turkey. In the study, the examples of complaints and the documents regarding the quest of the State for religious, legal and penal precautions have been examined and evaluated.