BİYODEDEKTİF; HAM PETROL SIZINTISI VE ÇEVRE KİRLİLİĞİ ARAŞTIRMALARINDA BİYOMARKER VERİLERİNİN KULLANIMI

Abstract

Kazalar veya ihmaller sonucunda ham petrol ve rafinasyon ürünleri ile oluşan deniz veya kara ekosistemindeki kirliliklerin biyomarker verileri ile araştırılması, kaynağa ait izlerin takibi ve buna neden olan kaynağın (petrol tankeri, gemi, tekne vb) ortaya çıkartılması son yıllarda sıkça uygulanan bir yöntemdir. Günümüzde detaylı ve gelişmiş aletsel yöntemlerle gittikçe gelişen bir araştırma türü olmuştur. Biyolojik işaretçiler veya biyomarkerler yaşayan organizmalardan itibaren oluşan kompleks moleküllerdir. Bu bileşenler, birincil organizmalardaki orjinal karbon iskeletlerinin tamamını veya büyük kısmını korumaları nedeniyle önemlidir. Tanımlanan yapısal benzerlik faktörü sızıntı petrol veya rafineri ürünlerinin kaynaklarının belirlenmesi için petrolde bulunan diğer bileşen gruplarına göre daha fazla bilgi verir. Bu nedenle, biyomarkerlerin kimyasal parmak izi, sızıntı petrol ve/veya rafineri ürünlerinin kaynağını belirleme, petrolleri ayırt etme ve karşılaştırma ile petrollerin bozunma sürecini ve aşamasını izleme ve değerlendirme açısından çok çeşitli koşullarda çevresel adli araştırmalara çok önemli bilgileri üretir. Bu makalede biyomarkerlerin kimyasal özellikleri kısaca anlatılarak, biyomarker tanımlama ve değerlendirilmesi, dağılımları, bileşimindeki bozunma etkileri, tanımlayıcı oranlar, petrol ve türevlerine ait sızıntı çalışmalarında biyomarker parmak izlerinin kullanımı ve bu kapsamda dünyada yapılan bazı örnek çalışmalar hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır.

The investigation of the pollution of marine or land ecosystem resulting from accidents or negligence of crude oil and refinery products by biomarker data, the trace of the source and the find the suspect source (oil tanker, ship, boat etc.) have been frequently applied for the last years by this method. Recently, it has become a advanced research method by detailed and advanced instrumental methods. Biological markers or biomarkers are complex molecules formed from living organisms. These components are important, because they maintain all or most of original carbon skeleton of the primary organism. This identified structural resemblance factor reveals more information about a spilled oil’s or refinery products’s source than do other compound groups present in crude oil. For this reason, chemical fingerprinting of biomarkers generates information of great importance to environmental forensic investigations in terms of identify the source of spilled oil and/or refinery products, differentiating and correlating oils, and monitoring and evaluation the degradation process and weathering state of oils under a wide diversity of conditions. This article briefly reviews biomarker chemistry and characterization and quantification, distributions, weathering effects on biomarker composition, diagnostic ratios, application of biomarker fingerprinting techniques for spill source investigations.